[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

quod caelesti inmortalitate uestiret. Caelestes uero ideo appellat et alios, quia fiunt per gratiam membra
eius, ut cum illis sit unus Christus, uelut caput et corpus. Hoc in eadem epistula euidentius ita ponit: Per
hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, sic et in
Christo omnes uiuificabuntur.. iam utique in corpore spiritali quod erit in spiritum uiuificantem; non quia
omnes, qui in Adam moriuntur, membra erunt Christi (ex illis enim multo plures secunda in aeternum
morte plectentur); sed ideo dictum est omnes atque omnes, quia, sicut nemo corpore animali nisi in Adam
moritur, ita nemo corpore spiritali nisi in Christo uiuificatur. Proinde nequaquam putandum est nos in
resurrectione tale corpus habituros, quale habuit homo primus ante peccatum; nec illud, quod dictum est:
Qualis terrenus, tales et terreni, secundum id intellegendum, quod factum est admissione peccati. Non
enim existimandum est eum prius, quam peccasset, spiritale corpus habuisse et peccati merito in animale
mutatum. Vt enim hoc putetur, parum adtenduntur tanti uerba doctoris, qui ait: Si est corpus animale, est
et spiritale; sic et scriptum est: Factus est primus homo Adam in animam uiuentem. Numquid hoc post
peccatum factum est, cum sit ista hominis prima conditio, de qua beatissimus Paulus ad corpus animale
monstrandum hoc testimonium legis adsumpsit?
[XXIV] Vnde et illud parum considerate quibusdam uisum est, in eo quod legitur: Inspirauit Deus in
faciem eius spiritum uitae, et factus est homo in animam uiuentem, non tunc animam primo homini
datam, sed eam, quae iam inerat, Spiritu sancto uiuificatam. Mouet enim eos, quod Dominus Iesus, postea
quam resurrexit a mortuis, insufflauit dicens discipulis suis: Accipite Spiritum sanctum. Vnde tale aliquid
factum existimant, quale tunc factum est, quasi et hic secutus euangelista dixerit: Et facti sunt in animam
uiuentem. Quod quidem si dictum esset, hoc intellegeremus, quod animarum quaedam uita sit Spiritus
Dei, sine quo animae rationales mortuae deputandae sunt, quamuis earum praesentia uiuere corpora
uideantur. Sed non ita factum, quando est conditus homo, satis ipsa libri uerba testantur, quae ita se
habent: Et formauit Deus hominem puluerem de terra. Quod quidam planius interpretandum putantes
dixerunt: Et finxit Deus hominem de limo terrae, quoniam superius dictum fuerat: Fons autem ascendebat
de terra et inrigabat omnem faciem terrae.. ut ex hoc limus intellegendus uideretur, umore scilicet
terraque concretus. Vbi enim hoc dictum est, continuo sequitur: Et formauit Deus hominem puluerem de
terra, sicut Graeci codices habent, unde in Latinam linguam scriptura ipsa conuersa est. Siue autem
formauit siue finxit quis dicere uoluerit, quod Graece dicitur *e)/plasen, ad rem nihil interest; magis
tamen proprie dicitur finxit. Sed ambiguitas uisa est deuitanda eis, qui formauit dicere maluerunt, eo quod
in Latina lingua illud magis obtinuit consuetudo, ut hi dicantur fingere, qui aliquid mendacio simulante
componunt. Hunc igitur formatum hominem de terrae puluere siue limo (erat enim puluis umectus) --
hunc, inquam, ut expressius dicam, sicut scriptura locuta est, puluerem de terra animale corpus factum
esse docet apostolus, cum animam accepit: "Et factus est iste homo in animam uiuentem", id est, formatus
iste puluis factus est in animam uiuentem.
Iam, inquiunt, habebat animam, alioquin non appellaretur homo, quoniam homo non est corpus solum uel
anima sola, sed qui et anima constat et corpore. Hoc quidem uerum est, quod non totus homo, sed pars
melior hominis anima est; nec totus homo corpus, sed inferior hominis pars est; sed cum est utrumque
coniunctum simul, habet hominis nomen; quod tamen et singula non amittunt, etiam cum de singulis
loquimur. Quis enim dicere prohibetur cotidiani quadam lege sermonis: Homo ille defunctus est et nunc
in requie est uel in poenis, cum de anima sola possit hoc dici, et: Illo aut illo loco homo ille sepultus est,
cum hoc nisi de solo corpore non possit intellegi? An dicturi sunt sic loqui scripturam non solere
diuinam? Immo uero illa ita nobis in hoc adtestatur, ut etiam cum duo ista coniuncta sunt et uiuit homo,
tamen etiam singula minis uocabulo appellet, animam scilicet interiorem hominem, corpus autem
exteriorem hominem uocans, tamquam duo sint homines, cum simul utrumque sit homo unus. Sed
intellegendum est, secundum quid dicatur homo ad imaginem Dei et homo terra atque iturus in terram.
Illud enim secundum animam rationalem dicitur, qualem Deus insufflando uel, si commodius dicitur,
inspirando indidit homini, id est hominis corpori; hoc autem secundum corpus, qualem hominem Deus
finxit ex puluere, cui data est anima, ut fieret corpus animale, id est homo in animam uiuentem.
Quapropter in eo, quod Dominus fecit, quando insufflauit dicens: Accipite Spiritum sanctum, nimirum
hoc intellegi uoluit, quod Spiritus sanctus non tantum sit Patris, uerum etiam ipsius Vnigeniti Spiritus.
Idem ipse quippe Spiritus et Patris et Filii, cum quo est trinitas Pater et Filius et Spiritus sanctus, non
creatura, sed Creator. Neque enim flatus ille Corporeus de carnis ore procedens substantia erat Spiritus
sancti atque natura, sed potius significatio, qua intellegeremus, ut dixi, Spiritum sanctum Patri esse
Filioque communem, quia non sunt eis singulis singuli, sed unus amborum est. Semper autem iste