[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

exortum est, quem ad modum aduersus se ipsam terrena ciuitas diuidatur, ostendit; quod autem inter Cain
et Abel, inter duas ipsas ciuitates, Dei et hominum, inimicitias demonstrauit. Pugnant ergo inter se mali et
mali; item pugnant inter se mali et boni: boni uero et boni, si perfecti sunt, inter se pugnare non possunt.
Proficientes autem nondumque perfecti ita possunt, ut bonus quisque ex ea parte pugnet contra alterum,
qua etiam contra semet ipsum; et in uno quippe homine caro concupiscit aduersus spiritum et spiritus
aduersus carnem. Concupiscentia ergo spiritalis contra alterius potest pugnare carnalem uel
concupiscentia carnalis contra alterius spiritalem, sicut inter se pugnant boni et mali; uel certe ipsae
concupiscentiae carnales inter se duorum bonorum, nondum utique perfectorum, sicut inter se pugnant
mali et mali, donec eorum, qui curantur, ad ultimam uictoriam sanitas perducatur.
[VI] Languor est quippe iste, id est illa inoboedientia, de qua in libro quarto decimo disseruimus, primae
inoboedientiae supplicium, et ideo non natura, sed uitium; propter quod dicitur proficientibus bonis et ex
fide in hac peregrinatione uiuentibus: In uicem onera uestra portate, et sic adimplebitis legem Christi;
item alibi dicitur: Corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite infirmos, patientes estote ad
omnes; uidete ne quis malum pro malo alicui reddat; item alio loco: Si praeoccupatus fuerit homo in
aliquo delicto, uos, qui spiritales estis, instruite huius modi in spiritu mansuetudinis, intendens te ipsum,
ne et tu tempteris; et alibi: Sol non occidat super iracundiam uestram; et in euangelio: Si peccauerit in te
frater tuus, corripe eum inter te et ipsum. item de peccatis, in quibus multorum cauetur offensio, apostolus
dicit: Peccantes coram omnibus argue, ut ceteri timorem habeant. Propter hoc et de uenia in uicem danda
multa praecipiuntur et magna cura propter tenendam pacem, sine qua nemo poterit uidere Deum; ubi ille
terror, quando iubetur seruus decem milium talentorum reddere debita, quae illi fuerant relaxata, quoniam
debitum denariorum centum conseruo suo non relaxauit; qua similitudine proposita Dominus Iesus adiecit
atque ait: Sic et uobis faciet Pater uester caelestis, si non dimiseritis unusquisque fratri suo de cordibus
uestris. Hoc modo curantur ciues ciuitatis Dei in hac terra peregrinantes et paci supernae patriae
suspirantes. Spiritus autem sanctus operatur intrinsecus, ut ualeat aliquid medicina, quae adhibetur
extrinsecus. Alioquin etiamsi Deus ipse utens creatura sibi subdita in aliqua specie humana sensus
adloquatur humanos, siue istos corporis siue illos, quos istis simillimos habemus in somnis, nec interiore
gratia mentem regat atque agat, nihil prodest homini omnis praedicatio ueritatis. Facit autem hoc Deus a
uasis misericordiae irae uasa discernens, dispensatione qua ipse nouit multum occulta, sed tamen iusta.
Ipso quippe adiuuante mirabilibus et latentibus modis, cum peccatum quod habitat in membris nostris,
quae potius iam poena peccati est, sicut apostolus praecipit, non regnat in nostro mortali corpore ad
oboediendum desideriis eius nec ei membra nostra uelut iniquitatis arma exhibemus, conuertitur ad
mentem non sibi ad mala, Deo regente, consentientem et eam regentem tranquillius nunc habebit, postea
sanitate perfecta atque inmortalitate percepta homo sine ullo peccato in aeterna pace regnabit.
[VII] Sed hoc ipsum, quod sicut potuimus exposuimus, cum Deus locutus esset ad Cain eo more, quo
cum primis hominibus per creaturam subiectam uelut eorum socius forma congrua loquebatur, quid ei
profuit? Nonne conceptum scelus in necando fratre etiam post uerbum diuinae admonitionis impleuit?
Nam cum sacrificia discreuisset amborum, in illius respiciens, huius despiciens, quod non dubitandum est
potuisse cognosci signo aliquo adtestante uisibili, et hoc ideo fecisset Deus, quia mala erant opera huius,
fratris uero eius bona: contristatus est Cain ualde et concidit facies eius. Sic enim scriptum est: Et dixit
Dominus ad Cain: Quare tristis factus es et quare concidit facies tua? Nonne si recte offeras, recte autem
non diuidas, peccasti? Quiesce; ad te enim conuersio eius, et tu dominaberis illius. In hac admonitione uel
monitu, quem Deus protulit ad Cain, illud quidem quod dictum est: Nonne si recte offeras, recte autem
non diuidas, peccasti? quia non elucet cur uel unde sit dictum, multos sensus peperit eius obscuritas, cum
diuinarum scripturarum quisque tractator secundum fidei regulam id conatur exponere. Recte quippe
offertur sacrificium, cum offertur Deo uero, cui uni tantummodo sacrificandum est. Non autem recte
diuiditur, dum non discernuntur recte uel loca uel tempora uel res ipsae quae offeruntur uel qui offert et
cui offertur uel hi, quibus ad uescendum distribuitur quod oblatum est, ut diuisionem hic discretionem
intellegamus; siue cum offertur, ubi non oportet aut quod non ibi, sed alibi oportet, siue cum offertur,
quando non oportet aut quod non tunc, sed alias oportet, siue cum offertur, quod nusquam et num quam
penitus debuit, siue cum electiora sibi eiusdem generis rerum tenet homo, quam sunt ea, quae offert Deo,
siue eius rei, quae oblata est, fit particeps profanus aut quilibet quem fas non est fieri. In quo autem
horum Deo displicuerit Cain, facile non potest inueniri. Sed quoniam Iohannes apostolus, cum de his
fratribus loqueretur: Non sicut Cain, inquit, ex maligno erat et occidit fratrem suum; et cuius rei gratia
occidit? Quia opera illius maligna fuerunt, fratris autem eius iusta: datur intellegi propterea Deum non