[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

quam altitudo, cuius altitudinis mensura est in latere a dorso ad uentrem; uelut si iacentem hominem
metiaris supinum seu pronum, sexiens tantum longus est a capite ad pedes, quam latus a dextra in
sinistram uel a sinistra in dextram, et deciens, quam altus a terra. Vnde facta et arca trecentorum in
longitudine cubitorum et quinquaginta in latitudine et triginta in altitudine. Et quod ostium in latere
accepit, profecto illud est uulnus, quando latus crucifixi lancea perforatum est; hac quippe ad illum
uenientes ingrediuntur, quia inde sacramenta manarunt, quibus credentes initiantur. Et quod de lignis
quadratis fieri iubetur, undique stabilem uitam sanctorum significat; quacumque enim uerteris quadratum,
stabit; et cetera, quae in eiusdem arcae constructione dicuntur, ecclesiasticarum signa sunt rerum.
Sed ea nunc persequi longum est; et hoc iam fecimus in opere, quod aduersus Faustum Manichaeum
scripsimus, negantem in Hebraeorum libris aliquid de Christo esse prophetatum. Et fieri quidem potest, ut
et nobis quispiam et alius alio exponat haec aptius, dum tamen ea, quae dicuntur, ad hanc de qua
loquimur Dei ciuitatem in hoc saeculo maligno tamquam in diluuio peregrinantem omnia referantur, si ab
eius sensu, qui ista conscripsit, non uult longe aberrare, qui exponit. Exempli gratia, uelut si quispiam,
quod hic scriptum est: Inferiora bicamerata et tricamerata facies eam, non quod ego in illo opere dixi uelit
intellegi, quia ex omnibus gentibus ecclesia congregatur, bicameratam dictam propter duo genera
hominum, circumcisionem scilicet et praeputium, quos apostolus et alio modo dicit Iudaeos et Graecos;
tricameratam uero eo, quod omnes gentes de tribus filiis Noe post diluuium reparatae sunt; sed aliud dicat
aliquid, quod a fidei regula non sit alienum. Nam quoniam non solas in inferioribus mansiones habere
arcam uoluit, uerum etiam in superioribus (et haec dixit bicamerata) et in superioribus superiorum (et
haec appellauit tricamerata), ut ab imo sursum uersus tertia consurgeret habitatio: possunt hic intellegi et
tria illa, quae commendat apostolus, fides spes, caritas; possunt etiam multo conuenientius tres illae
ubertates euangelicae, tricena, sexagena, centena, ut in infimo habitet pudicitia coniugalis, supra uidualis
atque hac superior uirginalis, et si quid melius secundum fidem ciuitatis huius intellegi et dici potest. Hoc
etiam de ceteris, quae hic exponenda sunt, dixerim, quia, etsi non uno disseruntur modo, ad unam tamen
catholicae fidei concordiam reuocanda sunt.
[XXVII] Non tamen quisquam putare debet aut frustra haec esse conscripta, aut tantummodo rerum
gestarum ueritatem sine ullis allegoricis significationibus hic esse quaerendam, aut e contrario haec
omnino gesta non esse, sed solas esse uerborum figuras, aut quidquid illud est nequaquam ad prophetiam
ecclesiae pertinere. Quis enim nisi mente peruersus inaniter scriptos esse contendat libros per annorum
milia tanta religione et tam ordinatae successionis obseruantia custoditos aut solas res gestas illic
intuendas, ubi certe, ut alia omittam, si numerositas animalium cogebat arcae tantam fieri magnitudinem,
inmunda bina et munda septena intromitti animalia quid cogebat, cum aequalis numeri possent utraque
seruari? Aut uero Deus, qui propter genus reparandum seruanda praecepit, eo modo illa, quo instituerat,
restituere non ualebat?
Qui uero non esse gesta, sed solas rerum significandarum figuras esse contendunt, primum opinantur tam
magnum fieri non potuisse diluuium, ut altissimos montes quindecim cubitis aqua crescendo
transcenderet, propter Olympi uerticem montis supra quem perhibent nubes non posse concrescere, quod
tam sublime iam caelum sit, ut non ibi sit aer iste crassior, ubi uenti nebulae imbresque gignuntur; nec
adtendunt omnium elementorum crassissimam terram ibi esse potuisse. An forte negant esse terram
uerticem montis? Cur igitur usque ad illa caeli spatia terris exaltari licuisse, et aquis exaltari non licuisse
contendunt, cum isti mensores et pensores elementorum aquas terris perhibeant superiores atque leuiores?
Quid itaque rationis adferunt, quare terra grauior et inferior locum caeli tranquillioris inuaserit per
uolumina tot annorum, et aqua leuior ac superior permissa non sit huc facere saltem ad tempus exiguum?
Dicunt etiam non potuisse capere arcae illius quantitatem animalium genera tam multa in utroque sexu,
bina de inmundis, septena de mundis. Qui mihi uidentur non conputare nisi trecenta cubita longitudinis et
latitudinis quinquaginta, nec cogitare aliud tantum esse in superioribus itemque aliud tantum in
superioribus superiorum, ac per hoc ter ducta illa cubita fieri nongenta per centum quinquaginta. Si autem
cogitemus quod Origenes non ineleganter astruxit, Moysen scilicet hominem Dei eruditum, sicut scriptum
est, omni sapientia Aegyptiorum, qui geometricam dilexerunt, geometrica cubita significare potuisse, ubi
unum quantum sex nostra ualere adseuerant, quis non uideat quantum rerum capere illa potuit magnitudo?
Nam illud quod disputant tantae magnitudinis arcam non potuisse conpingi, ineptissime calumniantur,
cum sciant inmensas urbes fuisse constructas, nec adtendunt centum annos, quibus arca illa est fabricata;
nisi forte lapis lapidi adhaerere potest sola calce coniunctus, ut murus per tot milia circumagatur, et
lignum ligno per suscudines, epiros, clauos, gluten bituminis non potest adhaerere, ut fabricetur arca non