[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

medium, id est Patris et Filii medium. Postponit quippe Plotinus animae naturam paterno intelleui; iste
autem cum dicit medium, non postponit, sed interponit. Et nimirum hoc dixit, ut potuit siue ut uoluit,
quod nos sanctum Spiritum, nec Patris tantum nec Filii tantum, sed utriusque Spiritum dicimus. Liberis
enim uerbis loquuntur philosophi, nec in rebus ad intellegendum difficillimis offensionem religiosarum
aurium pertimescunt. Nobis autem ad certam regulam loqui fas est, ne uerborum licentia etiam de rebus,
quae his significantur, impiam gignat opinionem.
[XXIV] Nos itaque ita non dicimus duo uel tria principia, cum de Deo loquimur, sicut nec duos deos uel
tres nobis licitum est dicere, quamuis de unoquoque loquentes, uel de Patre uel de Filio uel de Spiritu
sancto, etiam singulum quemque Deum esse fateamur, nec dicamus tamen quod haeretici Sabelliani,
eundem esse Patrem, qui est et Filius, et eundem Spiritum sanctum, qui est et Pater et Filius, sed Patrem
esse Filii Patrem, et Filium Patris Filium, et Patris et Filii Spiritum sanctum nec Patrem esse nec Filium.
Verum itaque dictum est non purgari hominem nisi principio, quamuis pluraliter apud eos sint dicta
principia.
XXIV. Sed subditus Porphyrius inuidis potestatibus, de quibus et erubescebat, et eas libere redarguere
formidabat, noluit intellegere Dominum Christum esse principium, cuius incarnatione purgamur. Eum
quippe in ipsa carne contempsit, quam propter sacrificium nostrae purgationis adsumpsit, magnum
scilicet sacramentum ea superbia non intellegens, quam sua ille humilitate deiecit uerus benignusque
Mediator, in ea se ostendens mortalitate mortalibus, quam maligni fallacesque mediatores non habendo se
superbius extulerunt miserisque hominibus adiutorium deceptorium uelut inmortales mortalibus
promiserunt. Bonus itaque uerusque Mediator ostendit peccatum esse malum, non carnis substantiam uel
naturam, quae cum anima hominis et suscipi sine peccato potuit et haberi, et morte deponi et in melius
resurrectione mutari; nec ipsam mortem, quamuis esset poena peccati, quam tamen pro nobis sine peccato
ipse persoluit, peccando esse uitandam, sed potius, si facultas datur, pro iustitia perferendam. Ideo enim
soluere potuit moriendo peccata, quia et mortuus est, et non pro peccato. Hunc ille Platonicus non
cognouit esse principium; nam cognosceret purgatorium. Neque enim caro principium est aut anima
humana, sed Verbum per quod facta sunt omnia. Non ergo caro per se ipsa mundat, sed per Verbum a quo
suscepta est, cum Verbum caro factum est et habitauit in nobis. Nam de carne sua manducanda mystice
loquens, cum hi qui non intellexerunt offensi recederent dicentes: Durus est hic sermo, quis eum potest
audire? respondit manentibus ceteris: Spiritus est qui uiuificat, caro autem non prodest quicquam.
Principium ergo suscepta anima et carne et animam credentium mundat et carnem. Ideo quaerentibus
Iudaeis quis esset respondit se esse principium. Quod utique carnales, infirmi, peccatis obnoxii et
ignorantiae tenebris obuoluti nequaquam percipere possemus, nisi ab eo mundaremur atque sanaremur
per hoc quod eramus et non eramus. Eramus enim homines, sed iusti non eramus; in illius autem
incarnatione natura humana erat, sed iusta, non peccatrix erat. Haec est mediatio, qua manus lapsis
iacentibusque porrecta est; hoc est semen dispositum per angelos, in quorum edictis et lex dabatur, qua et
unus Deus coli iubebatur et hic Mediator uenturus promittebatur.
[XXV] Huius sacramenti fide etiam iusti antiqui mundari pie uiuendo potuerunt, non solum antequam lex
populo Hebraeo daretur (neque enim eis praedicator Deus uel angeli defuerunt), sed ipsius quoque legis
temporibus, quamuis in figuris rerum spiritalium habere uideretur promissa carnalia, propter quod uetus
dicitur testamentum. Nam et prophetae tunc erant, per quos, sicut per angelos, eadem promissio
praedicata est, et ex illorum numero erat, cuius tam magnam diuinamque sententiam de boni humani fine
paulo ante commemoraui: Mihi autem adhaerere Deo bonum est. In quo plane psalmo duorum
testamentorum, quae dicuntur uetus et nouum, satis est declarata distinctio. Propter carnales enim
terrenasque promissiones, cum eas impiis abundare perspiceret, dicit pedes suos paene fuisse commotos
et effusos in lapsum propemodum gressus suos, tamquam frustra Deo ipse seruisset, cum ea felicitate,
quam de illo expectabat, contemptores eius florere perspiceret; seque in rei huius inquisitione laborasse,
uolentem cur ita esset adprehendere, donec intraret in sanctuarium Dei et intellegeret in nouissima eorum,
qui felices uidebantur erranti. Tunc eos intellexit in eo, quod se extulerunt, sicut dicit, fuisse deiectos et
defecisse ac perisse propter iniquitates suas; totumque illud culmen temporalis felicitatis ita eis factum
tamquam somnium euigilantis, qui se repente inuenit suis quae somniabat fallacibus gaudiis destitutum.
Et quoniam in hac terra uel in ciuitate terrena magni sibi uidebantur: Domine, inquit, in ciuitate tua
imaginem eorum ad nihilum rediges. Quid huic tamen utile fuerit etiam ipsa terrena non nisi ab uno uero
Deo quaerere, in cuius potestate sunt omnia, satis ostendit ubi ait: Velut pecus factus sum apud te, et ego
semper tecum. Velut pecus dixit utique "non intellegens." "Ea quippe a te desiderare debui, quae mihi