[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

non et illud aduertunt, duos ex eis uenisse, ut Sodomitae delerentur, cum adhuc Abrabam ad unum
loqueretur, Dominum appellans et intercedens, ne simul iustum cum impio in Sodomis perderet? Illos
autem duos sic suscepit Loth, ut etiam ipse in conloquio cum illis suo singulariter Dominum appellet.
Nam cum eis pluraliter dixisset: Ecce, domini, declinate in domum pueri uestri, et cetera quae ibi
dicuntur, postea tamen ita legitur: Et tenuerunt angeli manum eius et manum uxoris eius et manus duarum
filiarum eius, in eo quod parceret Dominus ipsi. Et factum est, mox ut eduxerunt illum foras, et dixerunt:
Saluam fac animam tuam, ne respexeris retro, nec steteris in tota regione; in monte saluum te fac, ne
quando conprehendaris. Dixit autem Loth ad illos: Oro, Domine, quia inuenit puer tuus misericordiam
ante te, et quae sequuntur. Deinde post haec uerba singulariter illi respondet et Dominus, cum in duobus
angelis esset, dicens: Ecce miratus sum faciem tuam, et cetera. Vnde multo est credibilius, quod et
Abraham in tribus et Loth in duobus uiris Dominum agnoscebant, cui per singularem numerum
loquebantur, etiam cum eos homines esse arbitrarentur; neque enim aliam ob causam sic eos susceperunt,
ut tamquam mortalibus et humana refectione indigentibus ministrarent; sed erat profecto aliquid, quo ita
excellebant, licet tamquam homines, ut in eis esse Dominum, sicut adsolet in prophetis, hi, qui
hospitalitatem illis exhibebant, dubitare non possent; atque ideo et ipsos aliquando pluraliter et in eis
Dominum aliquando singulariter appellabant. Angelos autem fuisse scriptura testatur, non solum in hoc
genesis libro, ubi haec gesta narrantur, uerum etiam in epistula ad Hebraeos, ubi, cum hospitalitas
laudaretur: Per hanc, inquit, etiam quidam nescientes hospitio receperunt angelos. Per illos igitur tres
uiros, cum rursus filius Isaac de Sarra promitteretur Abrahae, diuinum datum est etiam tale responsum, ut
diceretur: Abraham erit in magnam gentem et multam, et benedicentur in eo omnes gentes terrae. Et hic
duo illa breuissime plenissimeque promissa sunt, gens Israel secundum carnem et omnes gentes
secundum fidem. [XXX] Post hanc promissionem liberato de Sodomis Loth et ueniente igneo imbre de
caelo tota illa regio impiae ciuitatis in cinerem uersa est, ubi stupra in masculos in tantam consuetudinem
conualuerant, quantam leges solent aliorum factorum praebere licentiam. Verum et hoc eorum supplicium
specimen futuri iudicii diuini fuit. Nam quo pertinet quod prohibiti sunt qui liberabantur ab angelis retro
respicere, nisi quia non est animo redeundum ad ueterem uitam, qua per gratiam regeneratus exuitur, si
ultimum euadere iudicium cogitamus? Denique uxor Loth, ubi respexit, remansit et in salem conuersa
hominibus fidelibus quoddam praestitit condimentum, quo sapiant aliquid, unde illud caueatur exemplum.
Inde rursus Abraham fecit in Geraris apud regem ciuitatis illius Abimelech, quod in Aegypto de coniuge
fecerat, eique intacta similiter reddita est. Vbi sane Abraham obiurganti regi, cur tacuisset uxorem
sororemque dixisset, aperiens quid timuerit etiam hoc addidit: Etenim uere soror mea est de patre, sed non
de matre, quia de patre suo soror erat Abrahae, de quo propinqua eius erat. Tantae autem pulchritudinis
fuit, ut etiam in illa aetate posset adamari.
[XXXI] Post haec natus est Abrahae secundum promissionem Dei de Sarra filius, eumque nominauit
Isaac, quod interpretatur risus. Riserat enim et pater, quando ei promissus est, admirans in gaudio; riserat
et mater, quando per illos tres uiros iterum promissus est, dubitans in gaudio; quamuis exprobrante
angelo, quod risus ille, etiamsi gaudii fuit, tamen plenae fidei non fuit, post ab eodem angelo in fide etiam
confirmata est. Ex hoc ergo puer nomen accepit. Nam quod risus ille non ad inridendum opprobrium,sed
ad celebrandum gaudium pertinebat, nato Isaac et eo nomine uocato Sarra monstrauit; ait quippe: Risum
mihi fecit Dominus; quicumque enim audierit, congaudebit mihi. Sed post aliquantulum tempus ancilla de
domo eicitur cum filio suo, et duo illa secundum apostolum testamenta significantur, uetus et nouum, ubi
Sarra illa supernae Hierusalem, hoc est ciuitatis Dei, figuram gerit.
[XXXII] Inter haec, quae omnia commemorare nimis longum est, temptatur Abraham de immolando
dilectissimo filio ipso Isaac, ut pia eius oboedientia probaretur, saeclis in notitiam proferenda, non Deo.
Neque enim omnis est culpanda temptatio, quia et gratulanda est, qua fit probatio. Et plerumque aliter
animus humanus sibi ipsi innotescere non potest, nisi uires suas sibi non uerbo, sedexperimento
temptatione quodam modo interrogante respondeat; ubi si Dei munus agnouerit, tunc pius est, tunc
solidatur firmitate gratiae, non inflatur inanitate iactantiae. Numquam sane crederet Abraham, quod
uictimis Deus delectaretur humanis; quamuis diuino intonante praecepto oboediendum sit, non
disputandum. Verum tamen Abrabam confestim filium, cum fuisset immolatus, resurrecturum credidisse
laudandus est. Dixerat namque illi Deus, cum de ancilla et filio eius foras eiciendis uoluntatem coniugis
nollet implere: In Isaac uocabitur tibi semen. Et certe ibi sequitur ac dicitur: Et filium autem ancillae
huius in magnam gentem faciam illum, quia semen tuum est. Quo modo ergo dictum est: In Isaac
uocabitur tibi semen, cum et Ismaelem Deus semen eius uocauerit? Exponens autem apostolus quid sit: In