[Pr] Gloriosissimam ciuitatem Dei siue in hoc ... - testielettronici.org

infidelium postea ueniet; dabunt autem Deo alapas manibus incestis et inpurato ore exspuent uenenatos
sputus; dabit uero ad uerbera simpliciter sanctum dorsum. Et colaphos accipiens tacebit, ne quis agnoscat,
quod uerbum uel unde uenit, ut inferis loquatur et corona spinea coronetur. Ad cibum autem fel et ad
sitim acetum dederunt; inhospitalitatis hanc monstrabunt mensam. Ipsa enim insipiens tuum Deum non
intellexisti, ludentem mortalium mentibus, sed &ltet&lg spinis coronasti et horridum fel miscuisti. Templi
uero uelum scindetur; et medio die nox erit tenebrosa nimis in tribus horis. Et morte morietur tribus
diebus somno suscepto; et tunc ab inferis regressus ad lucem ueniet primus resurrectionis principio
reuocatis ostenso." Ista Lactantius carptim per interualla disputationis suae, sicut ea poscere uidebantur,
quae probare intenderat, adhibuit testimonia Sibyllina, quae nos nihil interponentes, sed in unam seriem
conexa ponentes solis capitibus, si tamen scriptores deinceps ea seruare non neglegant, distinguenda
curauimus. Nonnulli sane Erythraeam Sibyllam non Romuli, sed belli Troiani tempore fuisse scripserunt.
[XXIV] Eodem Romulo regnante Thales Milesius fuisse perhibetur, unus e septem sapientibus, qui post
theologos poetas, in quibus Orpheus maxime omnium nobilitatus est, *sofoi\ appellati sunt, quod est
Latine sapientes. Per idem tempus decem tribus, quae in diuisione populi uocatae sunt Israel, debellatae a
Chaldaeis et in eas terras captiuae ductae sunt, remanentibus in Iudaea terra duabus illis tribubus, quae
nomine Iudae uocabantur sedemque regni habebant Hierusalem. Mortuum Romulum, cum et ipse non
conparuisset, in deos, quod et uulgo notissimum est, rettulere Romani; quod usque adeo fieri iam desierat
(nec postea nisi adulando, non errando, factum est temporibus Caesarum), ut Cicero magnis Romuli
laudibus tribuat, quod non rudibus et indoctis temporibus, quando facile homines fallebantur, sed iam
expolitis et eruditis meruerit hos honores, quamuis nondum efferbuerat ac pullulauerat philosophorum
subtilis et acuta loquacitas. Sed etiamsi posteriora tempora deos homines mortuos non instituerunt, tamen
ab antiquis institutos colere ut deos et habere non destiterunt; quin etiam simulacris, quae ueteres non
habebant, auxerunt uanae atque impiae superstitionis inlecebram, id efficientibus inmundis in eorum
corde daemonibus per fallacia quoque oracula decipientibus, ut fabulosa etiam crimina deorum, quae iam
urbaniore saeculo non fingebantur, per ludos tamen in eorundem falsorum numinum obsequium turpiter
agerentur. Regnauit deinde Numa post Romulum, qui cum illam ciuitatem putauerit deorum profecto
falsorum numerositate muniendam, in eandem turbam referri mortuus ipse non meruit, tamquam ita
putatus sit caelum multitudine numinum constipasse, ut locum ibi reperire non posset. Hoc regnante
Romae et apud Hebraeos initio regni Manasse, a quo impio rege propheta Esaias perhibetur occisus,
Samiam fuisse Sibyllam ferunt.
[XXV] Regnante uero apud Hebraeos Sedechia et apud Romanos Tarquinio Prisco, qui successerat Anco
Marcio, ductus est captiuus in Babyloniam populus Iudaeorum euersa Hierusalem et templo illo a
Salomone constructo. Increpantes enim eos prophetae de iniquitatibus et impietatibus suis haec eis
uentura praedixerant, maxime Hieremias, qui etiam numerum definiuit annorum. Eo tempore Pittacus
Mitylenaeus, alius e septem sapientibus, fuisse perhibetur. Et quinque ceteros, qui, ut septem numerentur,
Thaleti, quem supra commemorauimus, et huic Pittaco adduntur, eo tempore fuisse scribit Eusebius, quo
captiuus Dei populus in Babylonia tenebatur. Hi sunt autem: Solon Atheniensis, Chilon Lacedaemonius,
Periandrus Corinthius, Cleobulus Lindius, Bias Prienaeus. Omnes hi, septem appellati sapientes, post
poetas theologos claruerunt, quia genere uitae quodam laudabili praestabant hominibus ceteris et morum
nonnulla praecepta sententiarum breuitate complexi sunt. Nihil autem monumentorum, quod ad litteras
adtinet, posteris reliquerunt, nisi quod Solon quasdam leges Atheniensibus dedisse perhibetur; Thales
uero physicus fuit et suorum dogmatum libros reliquit. Eo captiuitatis Iudaicae tempore et Anaximander
et Anaximenes et Xenophanes physici claruerunt. Tunc et Pythagoras, ex quo coeperunt appellari
philosophi.
[XXVI] Per idem tempus Cyrus, rex Persarum, qui etiam Chaldaeis et Assyriis imperabat, relaxata
aliquanta captiuitate Iudaeorum, quinquaginta milia hominum ex eis ad instaurandum templum regredi
fecit. A quibus tantum prima coepta fundamina et altare constructum est. Incursantibus autem hostibus
nequaquam progredi aedificando ualuerunt, dilatumque opus est usque ad Darium. Per idem tempus etiam
illa sunt gesta, quae conscripta sunt in libro Iudith; quem sane in canonem scripturarum Iudaei non
recepisse dicuntur. Sub Dario ergo rege Persarum impletis septuaginta annis, quos Hieremias propheta
praedixerat, reddita,est Iudaeis soluta captiuitate libertas, regnante Romanorum septimo rege Tarquinio.
Quo expulso etiam ipsi a regum suorum dominatione liberi esse coeperunt. Vsque ad hoc tempus
prophetas habuit populus Israel; qui cum multi fuerint, paucorum et apud Iudaeos et apud nos canonica
scripta retinentur. De quibus me aliqua positurum esse promisi in hoc libro, cum clauderem superiorem,