I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

iletişimle ilgili olduğunu gösteren araştırmalar mevcuttur (Baty, 1978: 85). İletişimin
iyi işlenmesi örgütsel düzen ve başarının ön koşulu olması kadar insanların takım
ruhuna ve ait olma duygularının tatminini de gerçekleştir. Günümüzde teknolojinin
toplumsal ve ekonomik koşullarının itici gücüyle giderek gelişen ve dev boyutlar
kazanan kurumlar içinde bireylerin adeta kaybolduğu görülmektedir. Özellikle iş
bölümününde uzmanlaşma, monotonluk, yabancılaşma, belirsizlik, rekabet, risk ve
sağlık sorunları gibi konular insanlar aleyhine işleyen bir süreç oluşturmaktadır. Bu
gelişmeler karşısında bireyi yeniden kazanmanın etkili bir yolu sağlıklı bir iletişimdir.
İnsanlar arasındaki başarılı ilişkiler ve tarafların doyumu, mutluluğu haberleşmenin
tam ve başarılı olmasına bağlıdır. Aksi takdirde çatışmalar yaşanır. Etkin bir haberleşme
için ise kaynağında alıcının da taşıması gereken özellikler vardır (Erdoğan, 1984:
285). Kaynak, alanında bilgili, kodlama becerisi olan, güvenilir, uygun rol davranışı
gösterebilen, iyi niyetli ve duygusal iletişimi de becerebilen birisi olmak zorundadır.
Alıcının da iletişime hazır, algılamaya arzulu, iletişimi paylaşabilecek yetenek ve
birikimi olması gerekir. Ayrıca mesajın (aktarılan bilgi) anlaşılır, açık, uygun zamanda
aktarılma, en uygun yolu izleme gibi özellikleri taşıması gerekmektedir (Gordon ve
Edwards, 1995).
İletişimi sağlık personeli- hasta platformuna taşırsak: hasta fizik ve ruhsal olarak
uygun denge durumunda değildir. Panik, acı, belirsizlik, kaygı, korku vb. duygular
arasında bocalayan hasta şefkat ve ilgi beklemektedir. Güven duygusunu yaşamak
ister. Durumunun açıklanması, anlayacağı bir dille tedavisi ve durumu ile ilgili bilgi
alma beklentisi içindedir. Hasta hem bir vatandaş olarak bilgilenme, hem de hasta
olarak bilgi edinme hakkına sahiptir. Mesleki tükenmişliğin en üst düzeyini yaşayan
sağlık personeli sosyal baskı, alt yapı kısıtlamaları, monotonluk gibi nedenlerle baş
etmek zorundadır. Bütün bunlara rağmen bilgi ve duygu bağlamında hastayla yeterli
iletişimi kurmak ya da bu güvenin verilmesi gerekmektedir.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda hekimlerin hastalarla iletişiminin hasta merkezli
değil doktor merkezli olduğu tanımlamıştır. Yani hastadan çok hastalığa odaklanma
olduğu saptanmıştır (Koop, 1992: 2). Doktorlar ve hastalar arasındaki iletişimin
niteliği ile yanlış tedavi nedeniyle doktorlar aleyhine dava açılması arasındaki ilintiyi
değerlendirmek amacıyla yapılan bir çalışmada doktorların hastaya karşı takındıkları
118