I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

gereken faktörlerin tespit edilmesi için bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Devlet
hastaneleri ve eğitim araştırma hastanelerinde başhekim, başhekim yardımcısı ve
klinik şeflerine uygulanan anket sonucunda elde edilen veriler literatür araştırması
verileri ile birleştirilmiştir. Daha sonra Sağlık Bakanlığı’nın yataklı tedavi kurumları
istatistik yıllıkları verileri kullanılarak çalışma kapsamında kullanılacak girdi ve
çıktı faktörleri tespit edilmiştir. Buna göre çalışmada kullanılan girdi faktörleri, fiili
yatak sayısı, uzman doktor sayısı ve pratisyen doktor sayısıdır. (eğitim araştırma
hastanelerinde asistan doktor) Çıktı faktörleri ise poliklinik sayısı, taburcu olan hasta
sayısı, ameliyat sayısı (küçük, orta ve büyük olmak üzere üç grupta), doğum sayısı,
yatak işgal oranı, ortalama kalış günü, yatak devir hızı ve yatan hasta oranıdır.
Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerinin ve eğitim araştırma hastanelerinin
göreceli verimlilikleri seçilen girdi ve çıktılara bağlı olarak VZA yönetimi kullanılarak
analiz edilmiştir. Her bir hastanenin verimliliği 2002-2006 yılları arasında analiz
edildikten sonra devlet hastanelerinin ve eğitim araştırma hastanelerinin ortalama
verimlilikleri belirlenmiştir. Hastane verimliliklerinin analiz edilmesinde iki aşamalı bir
yol izlenmiştir. Birinci aşamada devlet hastanelerine ve eğitim araştırma hastanelerine
kendi içerisinde ayrı ayrı verimlilik analizi uygulanmış ve ortalama verimlilikleri
belirlenmiştir. İkinci aşamada ise her iki gruptaki hastaneler birlikte analize tabii
tutulmuş ve bu veri seti içerisinde devlet hastanelerinin ve eğitim araştırma
hastanelerinin ortalama verimlilikleri değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda elde
edilen ortalama verimlilik değerleri Tablo 1’de gösterilmektedir.
Tablo 1. Sağlık Bakanlığı hastanelerinin 2002-2006 yılları arasındaki
ortalama verimlilik değerleri
Ortalama Hastane Verimlilikleri
2002 2003 2004 2005 2006
Devlet Hastaneleri 71,46 70,60 70,76 66,32 75,48
Tüm Hastaneler 66,34 66,49 67,21 61,29 73,54
Eğitim Araştırma Hast. 89,96 93,13 98,30 85,57 95,89
Tüm Hastaneler 56,35 55,64 60,32 64,87 68,21
Sağlık Bakanlığı Hastaneleri 61,34 61,06 63,76 63,08 70,87
Hastane verimliliklerinin değerlendirildiği analizler sonucunda elde edilen bulgular
özet tablo halinde yukarıda gösterilmektedir. Buna göre hastane verimliliklerinin
dönemsel dalgalanmalar olsa da genel olarak yükselme eğiliminde olduğu söylenebilir.
Hastane verimliliklerinin yıllar içerisindeki değişimlerin incelenmesi için Malmquist
Productivity Index (MPI) tekniği de kullanılabilir ve verimlilik değişimlerinin yönü
de tespit edilebilir. Ancak bu çalışma kapsamında hastanelerin verimlilik değişimleri
konusunda daha fazla detaya girilmeyecek ve hastane verimliliklerinin bütçe ile olan
ilişkisi irdelenecektir.
401