I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

Max
J
∑
j = 1
I
∑
i=
1
v
u
y
m j
x
m i
0 ≤
J
∑
j = 1
I
∑
i=
1
v
u
y
m j n x
m n i
≤ 1; n = 1,2,..., N
(1)
vmj , umi
≥ 0; i = 1,2,..., I;
j = 1,2,...,
J
Burada v mj
ve u mi
değişkenleri matematiksel programlama ile belirlenen girdi ve
çıktılara ait ağırlıkları temsil etmektedir. Buradaki amaç fonksiyonunun optimal değeri
m. karar biriminin verimlilik skorunu göstermektedir. Eğer verimlilik skoru 1 (ya da
%100) ise bu karar biriminin verimlilik sınırında olduğunu yani verimli olduğunu,
değilse de verimsiz olduğunu ifade eder. Burada altı çizilmesi gereken konu ise
verimlilik skorunun karar birimleri arasında göreceli performans değerlendirmesi
olduğudur.
VZA yöntemiyle verimlilik skoru belirlenirken (i) Ölçeğe Göre Sabit Getiri (Constant
Return to Scale - CRS) ve (ii) Ölçeğe Göre Değişken Getiri (Variable Return to Scale
- VRS) olmak üzere iki yaklaşım uygulanabilmektedir. CRS yaklaşımında girdiler ve
çıktılar sabit bir şekilde değişmektedir. Yani girdilerin bir birim artışında çıktıların da
bir birim arttığı varsayılmaktadır. VRS yaklaşımında ise girdi ve çıktılardaki değişimde
böyle bir sabitlik söz konusu değildir. VRS yaklaşımı karar birimlerinin sadece
teknik verimliliklerini değerlendirirken CRS yaklaşımı teknik verimlilik yanında ölçek
verimliliği kayıplarını dikkate almaktadır (Jacobs vd., 2006).
3. HASTANE VERİMLİLİĞİ VE BÜTÇE İLİŞKİSİ
3.1. Hastane Verimliliği
Önceki bölümde genel hatlarıyla açıklanan VZA yöntemi kullanılarak hastane
verimliliğinin değerlendirilmesinde en kritik aşama girdi ve çıktıların belirlenmesidir.
Bu sebeple öncelikle kapsamlı bir literatür incelemesi gerçekleştirilmiş ve hastane
verimliliğinin VZA yöntemi kullanılarak değerlendirildiği uluslar arası çalışmalarda
kullanılan girdi ve çıktı faktörleri belirlenmiştir. Daha sonra Türkiye’deki
uygulamacıların gözüyle hastane verimliliğinin değerlendirilmesinde kullanılması
400