I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

SAĞLIK BAKIMI PERFORMANS ÖLÇÜMÜ İÇİN BİR
KARŞILAŞTIRMA ARACI ÖNERİSİ VE TÜRKİYE SAĞLIK BAKIM
SİSTEMİNE UYGULANMASI
Oya Deniz Koçgil 31 , Timur Beyan 32 , Nazife Baykal 33
Özet
Sağlık bakımı alanında performans ölçütlerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesinde
kabul görmüş genelgeçer bir model bulunmamaktadır. Her ülke kendi sağlık sunum
sistemlerinin farklı kısımlarını farklı amaçlarla izlemektedir. Ayrıca, birbirinden oldukça
ayrımlaşmış sağlık sunumu sistemlerinde uygulanan performans ölçüm çalışmalarını
karşılaştırmayı sağlayan teorik bir çerçeve de bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı,
farklı bireysel ve kurumsal performans modellerini karşılaştırmak için özgün bir teorik
çerçeve önermektir. Araştırma kapsamında sağlık bakım sistemlerinde performans
ölçümü alanında 2000 yılı ve sonrasında yayımlanan 229 makale incelenmiştir.
Seçilen makaleler, çalışmaların veri kaynağı, kesintisiz sağlık bakımı zincirindeki
konumu, sağlık sisteminde hedef aldığı organizasyonel düzey , uygulandığı bakım
durumları ve hastalıklar, sağlık sunumcusunda ölçümün odaklandığı katman,
hedeflenen iyileştirmeler, ölçülen göstergeler ve göstergelerinin türleri açısından
sınıflandırılmıştır. Ayrıca, performans ölçümü çalışmaları, uygulandıkları sağlık bakım
sunumu sisteminin nitelikleri ve paydaşları açısından da ele alınmıştır. Çalışmanın
sonucunda, farklı performans ölçüm yöntemlerini dünyadaki benzer örneklerle
karşılaştırma imkanı sağlayan çok boyutlu bir araç geliştirilmiştir. Bu araç Türkiye’de
Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen performans ölçüm çalışmalarına uygulanmış ve
dünya örnekleri ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş, dünyadaki çalışmaları yakalayan
boyutları tespit edilmiş ve dünyadaki örneklere referansla geliştirilebilecek yeni
boyutlar önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Performans Ölçümü, Sağlık Bakımı, Karşılaştırma Aracı
Abstract
The global health care domain is currently lacking accepted performance
measurement models in both measurement indicators and assessment methods.
Many countries monitor different aspects of national health care delivery systems
for dissimilar purposes. Moreover, there is no accepted framework to compare the
studies, as applied, in various delivery systems. The purpose of this study is to
propose an original theoretical framework to compare individual and institutional
performance measurement models. This study reviews 229 health care performance
articles published after 2000. The articles are classified with respect to the article
31 ODTU Enformatik Enstitüsü Sağlık Bilişimi Ana Bilim Dalı, oyadeniz@metu.edu.tr
32 Bilişim Sistemleri Uzmanı, tbeyan@yahoo.com
33 ODTU Enformatik Enstitüsü Sağlık Bilişimi Ana Bilim Dalı, baykal@metu.edu.tr
177