I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

İşten ayrılma eğilimi işten ayrılma davranışının bir ikamesi olarak çalışan tarafından
üzerinde ayrıntılı olarak düşünülmüş bilinçli işten ayrılma arzusudur (Tett ve
Meyer,1993).
İşten ayrılma eğiliminin işten ayrılma olgusunu öngörülmeyebilme kapasitesine en
fazla sahip değişken olduğu yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur (Hom, Caranikas,
Prussian ve Griffeth, 1992; Hom ve Griffeth 1995; Price ve Mueller, 1981, Tett ve
Meyer 1993).
Devamlılık bağlılığı sosyo ekonomik faktörlerden kaynaklanır. Örgütte kalma ve
ayrılma ile ilişkili göreli çıkarları çalışanın farkına varmasını yansıtır. Devamlılık bağlılığı
yüksek çalışanlar işlerini koruma düşüncesiyle hareket ederler (Meyer ve Allen,
1997). Normatif bağlılık bireyin örgüt kurallarına itaat duygusundan kaynaklanır ve
kendi amaç ve değerlerinin örgütünkilerle uyum derecesini yansıtır (Meyer ve Allen,
1997).
Alanyazın incelendiğinde örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimi arasında oldukça
güçlü ve anlamlı ilişkilerin belirlendiği görülmektedir (Randall, 1990; Mathieu
ve Zajac, 1990; Morrow, 1993). Williams ve Hazer (1986) örgütsel bağlılığın
işten ayrılma eğilimindeki değişimleri iş doyumundan daha iyi açıklayabildiğini
ortaya koymuştur. Duygusal bağlılık iş doyumu, performansta artış sağlarken, iyi
örgütsel vatandaşlık davranışları yaygınlaşır, işten ayrılma oranı düşer çalışanlar
liderlik becerilerini geliştirirler (Meyer ve Allen, 1997; Morrow 1993). Meyer v.d.
(2002) gerçekleştirdikleri meta analiz çalışmasında duygusal ve normatif bağlılığın
devamsızlık bağlılığına oranla işten ayrılma eğilimi üzerinde çok daha olumsuz etkisi
olduğu anlaşılmaktadır.
Steers (1977) hastane çalışanları üzerindeki çalışmasında tutumsal bağlılık arttıkça
örgütsel üyeliğin sürdürülme eğiliminin güçlendiğini vurgulamaktadır. Kirsch (1990)
örgütsel bağlılığın hemşirelerin örgütte kalma niyetiyle pozitif ilişkili olduğunu
bulmuştur. Bu sonuç Porter v.d (1974) çalışmalarında elde edilen sonuçlar ile
paralellik göstermektedir. Somers (1995) 422 hemşire üzerinde duygusal, devamlılık
ve normatif bağlılığın ve aralarındaki etkileşimin işten ayrılma davranışı ve eğilimi
üzerindeki etkisini incelemiştir. Duygusal bağlılığın işten ayrılma davranışını
öngörümlemede güçlü bir boyut olduğu, işten ayrılma eğilimi söz konusu olduğunda
bu etkinin daha da güçlendiği bulgulanmıştır. Duygusal bağlılığın düşük olduğu
durumlarda farklı devamlılık bağlılığı düzeylerinde işten ayrılma eğilimlerinin değişim
gösterdiği ancak duygusal bağlılık arttıkça bu farklılığın azaldığı belirlenmiştir. Wagner
ve Huber (2003) örgütsel bağlılığın hemşirelerinin işten ayrılmalarını etkileyen en
önemli faktörlerden biri olduğunu ortaya koymaktadır.
Sağlık sektöründe yapılan bütün bu çalışmalar işten ayrılma eğiliminin örgütsel
bağlılığın en temel sonuçlarından biri olduğunu öngörmektedir. (Iverson, 1999,
Mueller, Boyer, Price ve Iverson, 1987; Verbel ve Gould, 1984)
56