I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

data source; position in the continuum of care; organizational entities; health care
conditions and disease types; measured entity; target improvements; indicators
and indicator types. The articles are also classified by health care delivery system
characteristics and stakeholders involved. As a result of this study, a multidimensional
tool has been developed that compares the diverse performance
measurement methods. In this study, the tool has been applied to the Turkish
performance measurement model and world examples. Equivalent dimensions and
potential development opportunities have been stated.
Key Words: Performance Measurement, Health Care, Comparison Tool
1. GİRİŞ
Sağlık bakım sistemlerinde, maliyeti kontrol etmeyi ve bakım kalitesini artırmayı
hedefleyen performans ölçüm çalışmaları, 1990’lı yılların ikinci yarısında ivme
kazanmaya başlamıştır. Önceleri ABD’de geliştirilen performans ölçüm sistemleri,
daha sonra Kanada, Avrupa, Avustralya ve çeşitli Asya ülkelerinde uygulanmış, çeşitli
uluslararası kuruluş ve girişimler tarafından, sağlık bakım sistemlerinde kalite ve
performans ölçümlerine ilişkin kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu noktada,
performans ölçümüne ilişkin çalışma yapan ülkelerden elde edilen sonuçların, sağlık
bakım sistemi, dokümantasyon ve raporlama yöntemleri farklı olan diğer ülkelerin
çalışmalarıyla ne şekilde karşılaştırılabileceği hususu kritik önem taşımaktadır
(Kazandjian ve Lied, 2002:10; Pandey ve Cursio, 2006: 224).
Halen, sağlık bakım sistemlerinde bireysel ve kurumsal performans ölçümü
amacıyla, yapılan akademik çalışmaları, farklı düzey, boyut ve perspektiflerden
birbirleri ile karşılaştırarak, benzer çalışmalardan sonuçlar çıkarılmasını mümkün
kılacak bir çerçeve geliştirilmemiştir. Bu çerçevenin geliştirilebilmesi için, performans
ölçümünden sağlık bakım sisteminin paydaşlarına kadar, sürecin tüm unsurlarını
içerecek kapsamlı ve çok boyutlu bir inceleme yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
1.1. Sağlık Bakım Sisteminde Performans Ölçümü
Sağlık bakım sisteminde performans kavramı, sistemin işlevlerinin, çok boyutlu,
tanımlanabilir ve ölçülebilir hedefler doğrultusunda iyileştirilmesini kapsamaktadır
(Arah vd, 2006:8). Bunun için, karar vericilerin, sistemlerin istenen sonuçlara erişmeye
katkısını ölçebilmesi, daha iyi kazanımları sağlamaya etkili etmenleri belirlemesi ve
daha iyi sonuçlar elde etmeye yönelik politikalar geliştirmesi gerekmektedir (Evans
vd, 2001: 439).
1.1.1. Performans Ölçümünde Hedeflenen Boyutlar
Performans ölçümü ile iyileştirilmesi hedeflenen boyutlarla ilgili olarak, OECD’nin
“The Health Care Quality Indicator” (HCQI) projesinde geliştirilen çerçeve çalışması
temel olarak alınabilir. Bu proje kapsamında, ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya
gibi çeşitli ülkeler, WHO ve OECD gibi uluslararası örgütler ve European Community
178