I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

3.3. Hastane Bütçesi ve Verimlilik İlişkisi
Hastanelerin kullandıkları girdileri çıktılara dönüştürme sürecindeki başarılarını
ifade eden verimlilikleri ile finansal kaynak planlamasının temel boyutlarından biri
olan bütçe planlaması arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi hastanenin verimliğini
arttırmada hangi finansal konulara daha fazla önem vermesi gerektiğinin
belirlenmesinde önem taşımaktadır. Bu anlamda Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet
hastaneleri ve eğitim araştırma hastanelerinin ortalama verimliliklerine hastane
bütçesinin alt boyutlarının etkileri regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir.
Verimlilik ve bütçe ilişkisinin değerlendirildiği regresyon analizi üç aşamalı olarak
gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada personel bütçesinin ikinci aşamada cari
bütçenin, üçüncü aşamada ise yatırım bütçesinin devlet hastaneleri, eğitim araştırma
hastaneleri ve Sağlık Bakanlığı hastaneleri (devlet hastaneleri ve eğitim araştırma
hastanelerinin birleşimi) üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Analiz sonuçları Tablo
2’de gösterilmektedir.
Tablo 2. Sağlık Bakanlığı hastanelerinde bütçenin verimliliğe etkisi
Devlet Hastaneleri
Verimliliği
Eğitim Araştırma
Hastaneleri Verimliliği
Sağlık Bakanlığı
Hastaneleri Verimliliği
Personel Bütçesi (-)5,714* (-)3,924** (-)3,006*
Cari Bütçe 7,253* 3,972* 4,805*
Yatırım Bütçesi -*** 0,204** -***
R2 0,985 0,714 0,997
* %5 seviyesinde anlamlı, **%10 seviyesinde anlamlı, ***%10 anlam seviyesinin
dışında
Gerçekleştirilen regresyon analizi sonucunda görülmüştür ki personel bütçesinin,
devlet hastanelerinde, eğitim araştırma hastanelerinde ve Sağlık Bakanlığı
hastanelerinde olumsuz bir etkisi bulunmaktadır. En yüksek olumsuz etki devlet
hastanelerinde (β=5,714) görülmektedir. Eğitim araştırma hastanelerinde de
personel bütçesinin olumsuz bir etkisi devlet hastanelerine göre daha düşük seviyede
de olsa (β=3,924) bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle Sağlık Bakanlığı hastanelerinde
personel bütçesi yükseltildikçe hastane verimliliği düşmektedir.
Analiz sonucunda personel bütçesi ile hastane verimliliği arasındaki negatif yönlü
etki derinlemesine incelenmesi gereken bir konudur. Çünkü ulaşılan sonuca göre
hastanelerde personele daha az kaynak ayrılması durumunda hastane verimliliğinin
yükseleceği görülmektedir. Bu yüzden personel bütçesi ile verimlilik, daha açık
anlamıyla verimsizlik nedenleri ilişkisi bir sonraki bölümde detaylı bir şekilde
incelenmektedir.
Öte yandan analiz sonuçlarına göre cari bütçenin Sağlık Bakanlığı hastaneleri
üzerinde olumlu bir etkisi bulunduğu görülmüştür. Yani hastanelerin personel ve
yatırım dışındaki finansal kaynakları arttıkça verimlilikleri de artacağı sonucuna
403