I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

ve ücret sistemlerinde daha üst düzeylerde yönetsel otonomi ve ücret esnekliği
sağlanması yolunda özellikle de performansa dayalı ücret sisteminde önemli adımlar
atılmıştır (Kutal, 1996: 67).
Genel olarak performansa göre ücret sistemi, iyi performansın ve personelin daha
iyi motive edilmesinin bir aracı olarak algılanmaktadır (İnce, 2003: 5). Performans
bağlantılı ücret sistemini uygulamaya çalışan İrlanda, Kanada, ABD, Yeni Zelanda
gibi ülkelerde özellikle üst ve orta düzey yöneticileri hedefleyen düzenlemeler söz
konusudur (Kumbul, 2003: 36).
Sağlık Bakanlığı sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, kaliteli ve verimli hizmet
sunumunun teşvik edilmesinin sağlanması amacıyla Bakanlığa bağlı birinci, ikinci ve
üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında görevli personele performansa dayalı döner
sermaye gelirlerinden ek ödeme yapılmasına dair 12311 sayılı yönerge 01.01.2004
tarihinden başlayarak bütün Türkiye’de yürürlüğe konulmuştur (Resmi Gazete,
2004). 01.02.2005 tarihinde çıkartılan “Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme
Yapılmasına Dair Yönerge” ile birinci basamak sağlık kuruluşlarında görevli sağlık
personeline performansa dayalı döner sermaye payı ödemesine başlanmıştır. Şu an
performansa dayalı ek ödeme uygulamasının kapsama alanında Sağlık Bakanlığına
bağlı 796 hastane, 6038 sağlık ocağı, 48.588’ i hekim olmak üzere 277.052 personel
bulunmaktadır (Sağlık Bakanlığı, 2007: 55).
Bu sistemin temel hareket noktası, sabit ücretle birlikte verilen ek ödemenin, çalışanın
performansına göre belirlenmesidir. Buna karşı olan görüşlerin de varlığına rağmen,
performansın ücretlere yansıtılması günümüzde çalışanların motivasyonunda
ve örgütlerin başarısında büyük rol oynamakta ve yönetim bilimciler tarafından
çalışanların başarıları oranında ödüllendirilmesi yaygın kabul görmektedir (Sağlık
Bakanlığı, 2007: 7).
Ülkemizde 2005 tarihinden itibaren uygulamada olan birinci basamakta performansa
dayalı döner sermaye uygulamasının hizmet sunum kalitesini, hasta memnuniyetini
ve çalışanların motivasyonunu artırdığı konusunda tartışmalar olmakla birlikte şu
ana kadar tatmin edici düzeyde bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma ile bu eksiliğin
giderilmesi amaçlanmış olup, birinci basamak sağlık kuruluşlarında uygulanan
performansa dayalı ek ödeme sisteminin hizmet sunumu üzerindeki etkisi sağlık
çalışanları gözüyle ortaya konulmaktadır.
2. GEREÇ VE YÖNTEM
2.1. Evren ve Örneklem
Araştırma, Ankara metropolitan alanında yer alan yedi sağlık grup başkanlığına
(Yenimahalle, Sincan, Mamak, Keçiören, Etimesgut, Çankaya ve Altındağ) bağlı 104
sağlık ocağı arasından ağırlıklı tabakalı rastgele örnekleme yöntemine dayalı olarak
seçilen 16 (%15) sağlık ocağında yapılmıştır.
297