I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

Donabedian’a göre, göstergeler yapı, süreç ve sonuç göstergeleri olarak üç kısımda
sınıflanmaktadır. Yapı göstergeleri sağlık hizmetinin üretimi sırasında kullanılan araç
ve kaynaklara karşılık gelir. Bu kapsamda personelin nitelik, nicelik ve dağılımı,
malzeme ve tesislerin coğrafi dağılımı ve hizmet sunumunun düzenlenmesine yönelik
programlar yer almaktadır. Süreç göstergeleri hizmet sunumcuları ve hizmeti alanlar
arasındaki etkileşimin teknik ve iletişimsel özelliklerini, sonuç göstergeleri sağlık
bakım süreçlerinin sonunda elde edilen fayda ve zararları kapsamaktadır. Hizmeti
alanın sağlık durumundaki değişim, aldığı hizmetten memnuniyeti, sağlığa ilişkin elde
ettiği bilgi ve sağlıkla ilgili konulardaki davranış değişiklikleri sonuç göstergelerinde
ele alınmaktadır (Chen vd, 2007: 345).
1.1.4. Performans Ölçümünde Veri Kaynak ve Tipleri
Performans ölçüm sistemlerinin temelleri, yapı ve mimarisi, performans ölçümünde
kullanılan üç çeşit veri kategorisi ile doğrudan ilişkilidir. Bunlar tıbbi veriler, idari veriler
ve hastadan elde edilen veriler olarak sıralanabilir. Tıbbi veriler kapsamında tıbbi
kayıtlardan yada diğer ilişkili veri kaynaklarından elde edilen veriler bulunmaktadır.
İdari veriler özellikle faturalamada kullanılan bilgilerden elde edilmektedir. Hastaya
dayalı veriler ise doğrudan hastadan anket ve görüşmeler ile elde edilen, hasta
tatmini yada sağlık durumuna ilişkin verilerdir (Kazandjian ve Lied, 2002: 97-100).
Bu veriler doğrudan üretildiği yada çeşitli gerekçelerle aktarıldığı kaynaklardan
elde edilebileceği gibi, sağlık teşkillerinde verilen hizmetlere ilişkin olarak, çeşitli
maksatlarla yapılan raporlamalardan (doktor raporları, JCAHO raporları, medicare
raporları gibi) yada sağlık teşkillerinde gerçekleştirilen işlemlerin istatistiksel ve takip
maksatlı olarak toplandığı sistemlerden (olgu kayıt sistemleri, veri ambarları gibi)
elde edilebilmektedir (Perrin vd., 1999: 84-91).
1.2. Sağlık Bakım Sistemi ve Paydaşlar
Sağlık bakım sistemlerindeki paydaşların birbirinden farklı ve bazen çatışan hedefleri
bulunabildiğinden, bir performans ölçümü, çatışan amaçları olan çeşitli paydaşların
karmaşık etkileşim sürecinin kısmi bir resmini sağlayabilmektedir (Jones, 2006:
327-332). Sağlık bakım sistemi, hasta ve hekimlerle, ödeme kurumları ve sağlık
hizmeti sağlayıcıları arasında ve düzenleyici (kural koyucu) unsurlarla uygulayıcılar
arasında bulunan iç içe ilişkilerle doludur ve paydaşlar arasındaki bu yapılanma
ve etkileşimlerin farklılığı, farklı sağlık bakım sistemlerinin ortaya çıkmasına neden
olmaktadır (Culyer, 2005: 150; Jones, 2006: 317). Şekil 2’de sağlık bakım sisteminde
paydaşların ilişkisi gösterilmektedir (Albrecht vd., 2000: 494).
180