I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

İnsanların sağlık ihtiyaçları konusunda daha bilinçli ve sağlık hizmet süreçlerinden
beklentilerinin fazla olduğu ortamda hastanelerin, sağlık çıktılarını iyileştirmek
ve hizmet maliyetlerini düşürmek zorunda oldukları bilinmektedir (Pakdil, 2002:
167). Türkiye’de 2005 yılının başında “kurumsal kaliteyi geliştirme ve kurumsal
performans” kavramı gündeme alınarak uygulamaya yeni bir boyut getirilmiştir.
Bu çerçevede hastane hizmetleri iyileştirme çalışmalarının izlenmesi açısından
“Hastane performansı nasıl ölçülür ve izlenir ?” sorusunun cevabı Dünya Sağlık
Örgütü Avrupa Ofisi raporları ve bunun uygulandığı ülke örnekleri analiz edilerek
verilmeye çalışılmıştır.
Hastaneler insan sağlığı ile ilgilenmesi nedeniyle ayrıcalıklı bir yere sahip
olmakla birlikte özel ya da kamu ayrımı yapmaksızın performansa önem vermek
durumundadırlar. Başarının anahtarı, iyi tanımlanmış ölçülebilir hedefler çizerek yol
almaktır. Ancak, çalışanların performans değerlendirilmesi ve ölçülmesi işlerinin,
amirlerin gözlemi, inisiyatifi ve ön yargıları doğrultusunda sübjektif yöntemlerden
ziyade bilimsel bazı kriterler ve ilkeler çerçevesinde yapılması doğrudur.
Değerlendirmek ve ölçmek için önceden objektif, ölçülebilir kriterler belirlenmelidir.
Performans kriterleri olmaksızın, performansta iyileştirme beklenemez. Hastaların
hizmet kalitesiyle ilgili algılamaları, hastaların tatmin elde etmelerindeki (Güllülü vd.
2000: 103; Williams ve Calnan, 199: 711; Bolton ve Drew, 1991: 181) ve hastane
kârlılığındaki etkisi nedeniyle, bir sağlık kurumunun başarısında kilit öneme sahip
bir değişken özelliği taşımaktadır. Bu nedenle hastane organizasyonları kurumsal
performanslarını iyileştirmek ve rekabette ayakta kalabilmek için “sürekli iyileştirme”
felsefesinin temel ilkelerini uygulamalı, yönetim ve hizmet sunum süreçlerini bu
felsefenin gereklerini yerine getirecek şekilde düzenlemelidirler.
Gelişmiş ülkelerin sağlık sistemlerine büyük değişiklikler getiren yöntemlerin ortak
noktası, hizmetin gereğinin yapılması ve hizmeti alanın sosyal, kültürel ve ekonomik
açıdan tatmini konuları, kalite iyileştirme ve performans ölçümü gibi sistemlerin
odaklandığı ortak noktayı oluşturmaktadır. Bu sistemlerin gelişmiş ülkelerin sağlık
sistemlerinde büyük değişiklikler meydana getirdiği bilinen bir gerçekliktir. Kalite
iyileştirme yaklaşımında süreklilik, sağlıkta kalitenin bugün ulaştığı yer durumundadır.
Organizasyonel performansı değerlendirmeye yönelik olmak, bu amaçla ölçülen ve
değerlendirilen aktiviteleri organizasyonun bütünüyle ilişkili olarak ele almak ve
kalitenin sürekli geliştirilmesi zorunluluğunu benimsemek, bu alandaki uygulamaların
başlıca özellikleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sağlıkta performans yönetimi konusunda farklı ülkelerde farklı modeller ve
uygulamalar denenmektedir. Örneğin; Kanada, Ontario’da hastaneleri derecelemek
ve birbiriyle karşılaştırmak üzere; finansal performans, hasta memnuniyeti, klinik
uygulamalar ve çıktılar ile sistemin bütünlüğü ve değişkenliğini kapsayan dört alanda
kapsamlı bir performans belirleyicileri seti hazırlanmıştır. Bu alanlarda performans
ölçülerek yıllık raporlar hazırlanmakta ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu şekilde
kurum olarak hastanelerin performans yönetimine geçmesi ve böylece organizasyon
ve yönetim açısından iyileştirilmeleri hedeflenmektedir (newswire.ca, 2004).
203