I. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler ...

TÜRKİYE’DE HASTANE BÜTÇESİNİN VERİMLİLİĞE ETKİSİ
Doç Dr. Bülent Sezen 71 , M. Şahin Gök 72
Özet
Bu çalışma ile Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelere ait yatırım, cari ve
personel bütçelerinin hastane verimliliğine etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Özellikle son yıllarda kısıtlı kaynaklarla en yüksek faydayı elde etme amacı tüm sosyal
kurumlar gibi hastanelerin de önceliği haline gelmiştir. Bu bağlamda girdileri çıktılara
dönüştürme sürecindeki başarı oranını ifade eden verimlilik önem kazanmıştır. Girdileri
azaltma yoluyla verimliliği arttırma çabasında bütçe planlaması önem taşımaktadır.
Buna bağlı olarak bu çalışmada verimlilik ve bütçe ilişkisi incelenmektedir. Çalışma
kapsamında öncelikle Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet ve eğitim-araştırma
hastanelerinin verimlilik değerlendirmesi 2002 ve 2006 yılları arasında Veri Zarflama
Analizi (VZA) kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Hastane bütçesi (i) yatırım bütçesi,
(ii) cari bütçe ve (iii) personel bütçesi olmak üzere üç boyut altında incelenmektedir.
Yılar arasında değişen bütçelerin hastane verimliliklerine etkisi regresyon analizi
kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Analiz sonuçlarına bağlı olarak yıllar arasında
devlet ve eğitim-araştırma hastanelerinin verimliliklerinin değişimi ve bütçelerin
verimliliğe olumlu ya da olumsuz etkileri detaylı bir şekilde incelenmektedir. Çalışma
bütçe planlaması sürecinde uygulayıcılara faydalı bilgiler sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Hastane Bütçesi, Bütçe Planlama, Hastane Verimliliği
Abstract
In this study we aim to analyze the impact of investment budget, current budget,
and personnel budget on the hospital performance. Study is constructed on the
state hospitals and education-research hospitals which are dependent to the Turkish
Ministry of Health. In recent years, efficiency has been one of the most important
issues for all social organizations like hospitals which used limited resources for
maximum value. Efficiency is defined as the ratio of performance outputs to the
resources used. One way to increase efficiency is to decrease the level of resources
and/or to lower the investments. Budget planning is crucial for decreasing the level
of resources. Therefore the relationship between the efficiency and the budget is
investigated in this study. The efficiencies of state hospitals and education-research
hospitals are evaluated by using Data Envelopment Analyses (DEA) in the year
of 2002- 2006. Hospital budget is arranged in three dimensions: (i) investment
budget, (ii) current budget, and (iii) personnel budget. The yearly changes impact
of hospital budget on the hospital efficiencies is evaluated by using regression
analyses. According to the findings the yearly changes of hospital efficiency and the
constructive and/or privative impact of hospital budget on the hospital efficiency is
71 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, bsezen@gyte.edu.tr
72 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, sahingok@gyte.edu.tr
397