åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 71, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ, 2009<br />
385<br />
xxxxxxxxxxx<br />
xxxxxxxxxxxxxx<br />
xxxxxxxxxxxxxx<br />
αποκλειστούν οι πιο σοβαρές αιτίες της κεφαλαλγίας ειδικώς σε ασθενείς που έχουν νέα ή<br />
ασυνήθιστα συμπτώματα. Η διάγνωση πρέπει πάντα να γίνεται πριν από την έναρξη θεραπείας.<br />
Νοσοκ. Χρονικά, 71, Συμπλήρωμα, 384-399, 2009.<br />
Λέξεις κλειδιά: κεφαλαλγία, ΤΕΠ, πρωτοπαθής αιτία της κεφαλαλγίας, δευτεροπαθής αιτία<br />
της κεφαλαλγίας, διάγνωση, θεραπεία.<br />
EIΣΑΓΩΓΗ<br />
Η κεφαλαλγία ή πονοκέφαλος είναι ένας εξαιρετικά<br />
κοινός λόγος προσέλευσης στο τμήμα επειγόντων<br />
περιστατικών (ΤΕΠ) η οποία ευθύνεται από το 1-16%<br />
όλων των επισκέψεων στα τμήματα αυτά. 1,2,3,4 Γνωστή<br />
ήδη από την εποχή του εκ Καππαδοκίας Αρεταίου<br />
(2 ος αιώνας μ.Χ) ο οποίος διαίρεσε τις κεφαλαλγίες σε<br />
α) χρόνια, συχνή, έντονη, β) σπάνια μέσης έντασης<br />
κεφαλαλγία. Ο Thomaw Willy το 1672 περιγράφει<br />
τις κεφαλαλγίες ως γενικές ή ειδικές, ή διαλειπούσες,<br />
ευκαιριακές ή συνήθεις. Ενώ ο Christian Baur το<br />
1787 διαιρεί τις κεφαλαλγίες σε πρωτοπαθείς και<br />
δευτεροπαθείς. 5,6 Το 1988 προσδιορίζεται η πρώτη<br />
κατάταξη κεφαλαλγιών από την Διεθνή Εταιρεία Κεφαλαγίας.<br />
7 Αν και υπάρχουν περισσότερες από 300<br />
ιατρικές περιπτώσεις που μπορούν να προκαλέσουν<br />
πονοκέφαλο, ευτυχώς η πλειοψηφία των διαταραχών<br />
αυτών είναι καλοήθης. Επειδή η κεφαλαλγία μπορεί<br />
να αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα σοβαρών ιατρικών<br />
περιπτώσεων, και οι σοβαρές καταστάσεις είναι πολύ<br />
συνηθισμένες στα επείγοντα περιστατικά, είναι σημαντικό<br />
να έχουμε μια πιο συστηματική προσέγγιση<br />
στη διαφορική διάγνωση της κεφαλαλγίας.<br />
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ<br />
Στα ΤΕΠ όταν αξιολογείται ένας ασθενής ο οποίος<br />
έχει κεφαλαλγία η πρώτη ενέργεια είναι να προσδιορίσουμε<br />
ή να αποκλείσουμε δευτερεύουσες αιτίες<br />
κεφαλαλγίας με βάση το ιστορικό, την εξέταση γενικής<br />
ιατρικής και τη νευρολογική εξέταση 8, 9 (Σχήμα<br />
1). Το κύριο μέλημα του γιατρού είναι να καθορίσει<br />
κατά πόσον ο ασθενής έχει οργανική και εν δυνάμει<br />
επικίνδυνη για τη ζωή του αιτία πονοκεφάλου. Η<br />
ταξινόμηση των κεφαλαλγιών σε πρωτοπαθείς ή<br />
δευτεροπαθείς μπορεί να διευκολύνει την αξιολόγηση<br />
και την αντιμετώπιση των. 10 Όταν ύποπτα ή επικίνδυνα<br />
σημεία είναι παρόντα ο διαγνωστικός έλεγχος<br />
γίνεται απαραίτητος. Τα επικίνδυνα σημεία (Red Flags)<br />
(σχήμα 2) των πιθανών δευτεροπαθών κεφαλαλγιών<br />
περιλαμβάνουν την αιφνίδια εμφάνιση της κεφαλαλγίας,<br />
την εμφάνιση της σε ηλικία μεγαλύτερη των 50<br />
ετών, την αύξηση συχνότητας της υπάρχουσας ήδη<br />
κεφαλαλγίας, την εμφάνιση της για πρώτη φορά σε<br />
άτομα υψηλού κινδύνου (HIV ή όγκο), κεφαλαλγία με<br />
εκδηλώσεις συστηματικής νόσου, εστιακά νευρολογικά<br />
σημεία ή συμπτώματα (όπως πυρετό, αυχεν.<br />
Δυσκαμψία), εξανθήματα, οίδημα οπτικής θηλής και<br />
κεφαλαλγία η οποία εμφανίζεται μετά από κρανιοκάκωση.<br />
11 Εφ’ όσον οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες<br />
αποκλεισθούν σκοπός μας είναι να διαγνώσουμε μία<br />
ή περισσότερες από μια συγκεκριμένες πρωτοπαθείς<br />
κεφαλαγίες.<br />
Οι ασθενείς προσέρχονται στα επείγοντα περιστατικά<br />
για μια σειρά από λόγους. Αν και πολλοί από<br />
αυτούς πιστεύουν ότι οι πονοκέφαλοί τους προέρχονται<br />
από σοβαρότατες ασθένειες, ή ημικρανία και η<br />
κεφαλαλγία τάσεως καλύπτουν περίπου το 25-55%<br />
των περιπτώσεων των ασθενών, οι σχετιζόμενοι με<br />
συστηματική ασθένεια αφορούν το 33-39% και οι<br />
κεφαλαλγίες που είναι απότοκες σοβαρών νευρολογικών<br />
νοσημάτων (υπαραχνοειδής αιμορραγία,<br />
όγκος εγκεφάλου, Μηνιγγίτιδα/εγκεφαλίτιδα ενδοεγκεφαλική<br />
αιμορραγία) εμφανίζονται στο 1-16%<br />
των ασθενών. 12,13,14<br />
Αρχικά κάνουμε μία προσέγγιση με σκοπό τη διάκριση<br />
μεταξύ πρωτοπαθών και δευτεροπαθών<br />
κεφαλαλγιών μέσω ιστορικού και γενικής εξέτασης<br />
του ασθενούς . τα «προειδοποιητικά στοιχεία» σημειώνονται<br />
και τα διαγνωστικά ενδεχόμενα συζητούνται.<br />
Καθώς πολλοί ασθενείς αιτιόμενοι κεφαλαλγία έχουν<br />
συχνά εντελώς φυσιολογική γενική και νευρολογική<br />
εξέταση, ένα πλήρες ιστορικό είναι το μοναδικό και<br />
το πιο σημαντικό στοιχείο για τη σωστή διάγνωση.<br />
Στα ΤΕΠ, όπου ο χρόνος είναι περιορισμένος πολλά<br />
θέματα «κλειδιά» σε σχέση με την κεφαλαλγία πρέπει<br />
να απαντηθούν. Αρχίζουμε συζητώντας τα τρία<br />
σύνδρομα κεφαλαλγίας που συχνότερα κάνουν τους<br />
ασθενείς να προσέρχονται στα ΤΕΠ. 15 Κατόπιν προσδιορίζουμε<br />
τα ζωτικής σημασίας στοιχεία του ιστορικού<br />
(οργανώνοντας τη συζήτηση γύρω από μία σειρά<br />
σημαντικών ερωτημάτων κλειδιών). Τελικά συζητάμε<br />
τη διάγνωση ειδικών δευτεροπαθών κεφαλαλγιών και<br />
την αντιμετώπιση των συνηθισμένων πρωτοπαθών<br />
16, 17<br />
κεφαλαλγιών στα επείγοντα.
Change language