åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
åêðáéäåõóçó γ.ν.α.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
522 Βιταμίνη D-διφωσφονικά νεότερης γενιάς<br />
ΒΙΤΑΜΙΝΗ D<br />
I.ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ<br />
Η βιταμίνη D δεν είναι στην ουσία μια πραγματική<br />
βιταμίνη, γιατί ως θρεπτικό συμπλήρωμα δεν<br />
χρειάζεται σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν επαρκή<br />
έκθεση στον ήλιο. Όταν κάποιος εκτεθεί σε υπεριώδη<br />
ακτινοβολία, το πρόδρομο μόριο της βιταμίνης<br />
D, 7-δευδροχοληστερόλη, υφίσταται φωτοχημική<br />
επεξεργασία για να παραχθεί το προϊόν, προ-βιταμίνη<br />
D, που είναι ένα θερμικά ασταθές μόριο, και που σε<br />
διάρκεια 48 ωρών με μια θερμοεξαρτώμενη μοριακή<br />
αναδιοργάνωση θα δημιουργήσει την παραγωγή της<br />
βιταμίνης D 1 . Εναλλακτικά, το θερμικά ασταθές προϊόν<br />
μπορεί να ισομεριστεί σε δύο βιολογικά αδρανή προϊόντα,<br />
την λουμινοστερόλη και την ταχυστερόλη. Αυτή<br />
η εναλλακτική λύση φωτοισομερίωσης εμποδίζει την<br />
παραγωγή υπερβολικών ποσοτήτων βιταμίνης D με<br />
την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Ο βαθμός μελάγχρωσης<br />
του δέρματος, η οποία αυξάνει σε απάντηση<br />
προς την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ρυθμίζει<br />
επίσης τη μετατροπή της7-δευδροχοληστερόλης σε<br />
βιταμίνη D ως ¨μπλοκάρισμα¨ της διείσδυσης της<br />
υπεριώδους ακτινοβολίας.<br />
Η εναλλακτική πηγή βιταμίνης D είναι η διατροφή.<br />
Οι ηλικιωμένοι, και όσοι ζουν στα βόρεια κλίματα πιθανόν<br />
αποκτούν το μεγαλύτερο μέρος της βιταμίνης<br />
D από διαιτητικές πηγές.<br />
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D κυριαρχεί σε αυτούς 2<br />
και έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει σημαντικά στην<br />
οστεοπενία και τον κινδύνο κατάγματος. Πρόσφατη<br />
μελέτη έδειξε ότι η έλλειψη βιταμίνης D στο ανθρώπινο<br />
σώμα, βρέθηκε να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για<br />
καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικό<br />
επεισόδιο 3 . Οι κυριότερες διατροφικές πηγές<br />
βιταμίνης D είναι τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά<br />
προϊόντα, ενώ άλλες διαιτητικές πηγές περιλαμβάνουν<br />
τον κρόκο, τα ιχθυέλαια, το συκώτι και τα<br />
εμπλουτισμένα δημητριακά προϊόντα 4 . Η βιταμίνη<br />
D που προέρχεται από φυτικές πηγές είναι με τη<br />
μορφή της βιταμίνης D 2<br />
, ενώ αυτή που προέρχεται<br />
από ζωικές πηγές είναι υπό τη μορφή της βιταμίνης<br />
D 3<br />
. Οι δύο αυτές μορφές είναι ισοδύναμες βιολογικά 5<br />
και ενεργοποιούνται εξίσου αποτελεσματικά από<br />
υδροξυλάσες στον άνθρωπο.<br />
Οι δρασεις της βιταμινης D<br />
Υποδοχείς βιταμίνης D και Μηχανισμός<br />
δράσης της 6<br />
Η 1,25 (OH) 2<br />
D 3<br />
ασκεί τις βιολογικές λειτουργίες του<br />
συνδεόμενη με ένα πυρηνικό υποδοχέα, ο οποίος στη<br />
συνέχεια ρυθμίζει τη μεταγραφή του DNA σε RNA. Η<br />
συγγένεια των υποδοχέων για την 1,25 (OH) 2<br />
D 3<br />
είναι<br />
περίπου τρεις τάξεις μεγέθους υψηλότερη από ότι για<br />
άλλους μεταβολίτες της βιταμίνης D. Αν και η 25(OH)D 3<br />
είναι λιγότερο ισχυρή σε μοριακή βάση, η συγκέντρωσή<br />
της στον ορό είναι περίπου τρεις φορές μεγαλύτερη από<br />
αυτή της 1,25(OH) 2<br />
D 3<br />
. Ωστόσο, η ελεύθερη συγκέντρωση<br />
είναι μόνο δύο φορές μεγαλύτερη από εκείνη της 1,25<br />
(OH) 2<br />
D 3<br />
. Ως εκ τούτου, υπό κανονικές συνθήκες, είναι<br />
απίθανο ότι η 25 (OH) D3 συνεισφέρει σημαντικά στην<br />
ομοιοστασία του ασβεστίου.<br />
Μηχανισμός δράσης<br />
- Σύνδεση με τη δεσμευτική πρωτεΐνη της Vit D (DBP)<br />
και μεταφορά της στην κυκλοφορία<br />
- Σύνδεση με τον πυρηνικό υποδοχέα VDR (Vitamin<br />
D Receptor), o οποίος ανήκει στην οικογένεια των<br />
στεροειδών/ θυρεοειδικών πυρηνικών υποδοχέων<br />
και, σχηματίζοντας διμερή με τον RXR (Retinoid X<br />
Receptor), επάγει ή αναστέλλει τη γονιδιακή έκφραση,<br />
μέσω των VDREs (Vitamin D – Responsive<br />
Elements) με τη συναγωνιστική ή την ανασταλτική<br />
δράση άλλων παραγόντων (co-activators ή co-repressors)<br />
Ο πολυμορφισμός των VDRs μπορεί να σχετίζεται<br />
με χαμηλή BMD (BsmI) αλλά και διαφορετική δράση<br />
στα όργανα στόχους (TaqI, FokI). H λειτουργική<br />
σημασία των Single-nucleotide polymorphisms<br />
(SNP) δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί.Φαίνεται ότι<br />
τα ανάλογα VitD ενδεχομένως εκμεταλλεύονται<br />
την ποικιλομορφία στη σύνδεση και δράση των<br />
VDRs.<br />
Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη<br />
βιταμίνης D είναι:<br />
- Τα βρέφη που η διατροφή τους βασίζεται αποκλειστικά<br />
στο μητρικό θηλασμό.<br />
- Τα βρέφη που λαμβάνουν καθημερινά λιγότερο από<br />
2 φλιτζάνια γάλατος ενισχυμένου σε βιταμίνη D.<br />
- Άνθρωποι με σκούρο χρώμα δέρματος.<br />
- Όσοι έχουν πολύ περιορισμένη έκθεση στην ηλιακή<br />
ακτινοβολία.<br />
- Ασθενείς με παθήσεις που χαρακτηρίζονται από<br />
σύνδρομο δυσαπορρόφησης: Παγκρεατίτιδα, κυστική<br />
ίνωση, κοιλιοκάκη. Επίσης ασθενείς που<br />
λόγω κάποιας νόσου, έχουν υποβληθεί σε μερική<br />
εντερεκτομή ή άλλες γαστρεντερικές εγχειρήσεις(π.<br />
χ γαστρικό by-pass).<br />
- Ασθενείς με ηπατικές ή νεφρικές παθήσεις ή ασθένειες<br />
του μεταβολισμού με έλλειψη κάποιου ενζύμου.<br />
- παχύσαρκοι<br />
- Άνθρωποι που ζουν στο βόρειο ημισφαίριο κατά
Change language