åêðáéäåõóçó γ.ν.α.

328 Νεότερα σχήματα ινσουλίνης
παρουσιάζει σχετική καθυστέρηση δράσης, λόγω του
σχηματισμού εξαμερών ινσουλίνης, που επιβραδύνουν
την απορρόφηση της ινσουλίνης που χορηγείται υποδορίως.
Το πρώτο ανάλογο της ανθρώπινης ινσουλίνης
(Humalog, lispro) δημιουγήθηκε με την αντιμετάθεση
δύο αμινοξέων (προλίνη Β29 και λυσίνη Β28) 8 . Χαρακτηρίζεται
από ταχύτερη διάσπαση των εξαμερών
ινσουλίνης και κατά συνέπεια, ταχεία απορρόφηση
από τον υποδόριο ιστό. Η δράση της αρχίζει σε 15-
30 λεπτά, είναι μέγιστη σε 1 ½ -2 ώρες και διαρκεί 4
ώρες. Η ινσουλίνη Lispro κυκλοφορεί και στη χώρα μας,
τόσο σε φιαλίδια όσο και σε φυσίγγια (cartridges) για
τα ειδικά συστήματα χορήγησης (πένες ινσουλίνης). Η
αντικατάσταση της προλίνης με ασπαρτικό οξύ στη
θέση 28 της Β αλυσίδας του μορίου της ινσουλίνης
(NovoRapid, ασπαρτική ινσουλίνη) μειώνει την τάση
του μορίου της ινσουλίνης για σχηματισμό πολυμερών,
ευοδώνοντας έτσι την ταχύτερη απορρόφηση της
υποδορίως χορηγουμένης ινσουλίνης. Η δράση της
ασπαρτικής ινσουλίνης αρχίζει στα 20 λεπτά από
τη χορήγησή της, μεγιστοποιείται 1-3 ώρες μετά την
ένεση και διαρκεί συνολικά 3-5 ώρες. Το πιο καινούργιο
ανάλογο ινσουλίνης (Apidra, ινσουλίνη γλουλυσίνη)
δημιουργήθηκε με την αντικατάσταση δύο αμινοξέων
από τις θέσεις 3 και 29 της ανθρώπινης ινσουλίνης (Β3
λυσίνη Β29 γλουταμικό οξύ). Η δράση της γλουλυσινής
ινσουλίνης αρχίζει στα 5 λεπτά από τη χορήγησή της,
μεγιστοποιείται 1-3 ώρες μετά την ένεση και διαρκεί
συνολικά 2,5 ώρες. Σε πρακτικό επίπεδο η χρήση αυτών
των αναλόγων διευκολύνει των άρρωστο με την
εννοια ότι δεν απαιτείται να περιμένει μισή ώρα από
την ένεση της ινσουλίνης μέχρι την έναρξη της λήψης
του γεύματος. Συγκρινόμενες σε παλαιότερες μελέτες 10
τα ανάλογα ταχείας δράσης με τις αντίστοιχες συμβατικές
έδειξαν μικρή βελτίωση της γλυκαιμικής ρύθμισης
και κυρίως μείωση των επεισοδίων υπογλυκαιμίας,
ιδιαίτερα κατά τη νύχτα 11 . Τα τελευταία χρόνια στην
χώρα μας κυκλοφορούν και σκεύασματα με μίγματα
διφασικών αναλόγων (Νovomix 30/70, Humalog mix
25/75, Humalog mix 50/50).
ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
Η χορήγηση της ινσουλίνης γίνεται υποδορίως,
πλην των περιπτώσεων κατά την οποία ο ασθενής
λαμβάνει στάγδην ενδοφλεβίως διάλυμα συμβατικής
ταχείας ινσουλίνης, π.χ διαβητική κετοξεώση. Στις
υπόλοιπες περιπτώσεις η ένεση γίνεται είτε με σύριγγα
μιας χρήσης με λεπτή βελόνα (31G), είτε με τα ευρέως
χρησιμοποιούμενα στυλό ινσουλίνης. Συγκριτικά με
τα προηγούμενα χρόνια, η τεχνολογία σήμερα έχει
προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα. Αυτό έγκειται
στο γεγονός ότι στο εμπόριο κυκλοφορούν πλέον και
έτοιμα προγεμισμένα στυλό ινσουλίνης. Επιπλέον οι
βελόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα έχουν μικρότερη
διάμετρο, ενώ παράλληλα είναι επικαλυμένες με
στρώση σιλικόνης που κάνει την ένεση ινσουλίνης απλή
διαδικασία. Σημαντικό όμως ο ασθενής να έχει διδαχθεί
την τεχνική ένεσης. Ετσι σε ασθενείς με BMI25 η ένεση ινσουλίνης υπό γωνία με χρήση
πτυχής δέρματος είναι σπανίως απαραίτητη.
Οι καλύτερες θέσεις για την ένεση ινσουλίνης
είναι περιοχές του σώματος που έχουν υποδόριο
λίπος και είναι εύκολα προσπελάσιμες (Πίνακας 2).
Ετσι η απορρόφηση από το κοιλιακό τοίχωμα είναι
η καλύτερη. Κατά σειρά, βραδύτερη απορρόφηση
παρατηρείται στον δελτοειδή, στον μηρό και στον
γλουτό. Ενας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την
ταχύτητα απορρόφησης είναι η σωματική δομή.
Ταχύτερη στους υπέρβαρους η παχύσαρκους,
βραδύτερη στους λεπτόσωμους. Τα παραπάνω
προυποθέτουν η ένεση να γίνεται στο υποδόριο
λίπος. Αντιθέτως όταν γίνεται ενδομυικώς δυνατόν
να παρατηρηθεί ταχύτερη απορρόφηση. Παρόμοια
αποτελέσματα έχει η αύξηση της θερμοκρασίας του
σώματος, η εντριβή στο σημείο της ένεσης καθώς και
η άσκηση αμέσως μετά την ένεση. Στον αντίποδα το
κάπνισμα και η αφυδάτωση, εξαιτίας της σύσπασης
των αγγείων της μικροκυκλοφορίας, δυνατόν να
επιβραδύνουν τον ρυθμό απορρόφησης.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Όπως σε κάθε θεραπευτική αγωγή, έτσι και στην
θεραπεία με ινσουλίνη, δύναται να παρατηρηθούν
επιπλοκές που για λόγους πρακτικούς, αλλά και για
σφαιρική κάλυψη του προβλήματος, θα ομαδοποιηθούν
σε δυο κατηγορίες: τις ήπιες και τις σοβαρές.
Στην κατηγορία των ήπιων επιπλοκών περιλαμβάνονται
καταστάσεις, τις οποίες θα χαρακτηρίζαμε
ως ανεπιθύμητες ενέργειες. Είναι μικρής διάρκειας και
σπανίως απαιτείται διακοπή της θεραπείας. Η αίσθηση
του πόνου είναι ζήτημα περισσότερο ψυχολογικό. Η
τεχνολογία προσφέρει τόσο λεπτές και “κοφτερές”
βελόνες, και η ένεση στη πράξη είναι ανώδυνη. Αρκετά
συχνά όμως, υπάρχουν παράπονα. Το τρύπημα γίνεται
σε διαφορετική κάθε φορά περιοχή, η είσοδος της
βελόνας γίνεται ταχέως και όχι σιγά-σιγά. Πολύ συχνά,
μετά την απόσυρση της βελόνας, ‘αναβλύζει’ μικρή