åêðáéäåõóçó γ.ν.α.

435
Τι νεότερο στη Χαπ: Διάγνωση και θεραπεία
Ε Μπαλής
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
προκαλεί ετησίως 2.75 εκατομμύρια θανάτους και
αντιστοιχεί στην τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτου
παγκοσμίως (1). Το 2020 προβλέπεται να αποτελεί
την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου στο δυτικό κόσμο
(2). Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έχει ξεκινήσει
η συστηματική μελέτη και ανάλυση των παραγόντων
κινδύνου, της παθογένεσης, της διάγνωσης και θεραπείας
των ασθενών με ΧΑΠ (3).
Η ΧΑΠ αποτελεί μία σύνθετη ασθένεια, που περιλαμβάνει
το εμφύσημα του πνευμονικού παρεγχύματος,
τη φλεγμονή των κεντρικών αεραγωγών με
συνοδό διαταραχή της βλενοκροσσωτής κάθαρσης,
τη βρογχιολίτιδα και δομικές αλλαγές των μικρών
αεραγωγών (4). Όλοι οι προαναφερόμενοι παράγοντες
συμβάλουν στον χρόνιο περιορισμό της ροής του
αέρα που αποτελεί το χαρακτηριστικό της νόσου.
Είναι επίσης γνωστό ότι ενώ η ΧΑΠ σχετίζεται με
την χρήση του καπνού μόνο το 20% των καπνιστών
αναπτύσσουν τη νόσο (3).
Όπως είναι φανερό η ΧΑΠ αποτελεί μια πολυπαραγοντική
νόσο, με μεγάλο κόστος για το κοινωνικό
σύνολο, που βρίσκεται υπό συνεχή διερεύνηση ώστε
να βελτιωθεί η έγκαιρη διάγνωση, η θεραπεία και
τέλος η πρόληψη της.
ΤΙ ΝΕΟΤΕΡΟ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η πρώτη τροποποίηση αφορά τον ορισμό της
νόσου, όπου για πρώτη φορά αναφέρεται ότι η ΧΑΠ
αποτελεί νόσο που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί,
η οποία όμως προκαλεί εξωπνευμονικές
εκδηλώσεις που συμβάλουν στην νοσηρότητα του
ασθενούς (3). Η χρήση στον ορισμό της φράσης ότι η
ΧΑΠ μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί έγινε
με τις συστάσεις της Αμερικάνικης και Ευρωπαϊκής
πνευμονολογικής εταιρείας (ATS/ERS) περισσότερο για
PhD, Πνευμονολόγος – Εντατικολόγος, Επιμελητής Β’, Πνευμονολογικό
Τμήμα Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός»
να δώσει μια θετική προοπτική στους ασθενείς και να
ωθήσει την κοινότητα σε ανάπτυξη προγραμμάτων
πρόληψης.
Πρόσφατη τροποποίηση έχει πραγματοποιηθεί
και στην ταξινόμηση της νόσου όπου τα στάδια είναι
τέσσερα: ήπια, μέτρια, σοβαρή και πολύ σοβαρή όπως
φαίνεται και στον πίνακα (1). Έχει αφαιρεθεί ή κατηγορία
(0) σε κίνδυνο, που αφορούσε ασθενείς με χρόνιο
βήχα και παραγωγή πτυέλων αλλά με φυσιολογική
σπιρομέτρηση, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι όλοι αυτοί
οι ασθενείς μεταπίπτουν στο στάδιο Ι. Εν αντιθέσει με
τα προηγούμενα συνεχίζει να τονίζεται στις οδηγίες
ότι ο χρόνιος βήχας και η παραγωγή πτυέλων δεν
αποτελούν φυσιολογική κατάσταση.
Η πρώιμη διάγνωση της ΧΑΠ βασίζεται σε μια
πολυπαραγοντική ανίχνευση :
• Των παραγόντων κινδύνου (κάπνισμα, ρύπανση,
γενετικοί παράγοντες)
• Των πρώιμων συμπτωμάτων (βήχας, απόχρεμψη,
δύσπνοια)
• Των πρώιμων κλινικών σημείων (ελάττωση ΑΨ,
επιπρόσθετοι ήχοι)
• Των πρώιμων ακτινολογικών ευρημάτων
• Επιπροσθέτως χρησιμοποιούνται ειδικά ερωτηματολόγια
(5,6)
και φυσικά η σπιρομέτρηση που εξακολουθεί να
αποτελεί την κύρια μέθοδο διάγνωσης και παρακολούθησης
της ΧΑΠ.
Ο λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής και όπως
αυτός εκφράζεται από τη μελέτη του λόγου FEV 1
/ FVC
συνεχίζει να βελτιώνεται για την καλύτερη διάγνωση
της ΧΑΠ. Σε αυτά τα πλαίσια προτείνεται και η εκτίμηση
του λόγου FEV 1
/ SVC (slow Vital capacity) διότι
πολλές φορές η FVC μπορεί να είναι υπερεκτιμημένη.
Επίσης ο λόγος FEV 1
/ FEV 6
προτείνεται στις νέες μελέτες
μόνο όταν η FEV 1
μετά τη βρογχοδιαστολή είναι
χαμηλή (7). Τέλος η πληθυσμογραφία μας δίνει περισσότερες
δυνατότητες μελέτης και της εισπνευστικής
χωρητικότητας (IC), όσο και της ολικής πνευμονικής
χωρητικότητας (TLC), του υπολειπόμενου όγκου (RV)
και των αντιστάσεων των αεραγωγών. Τελευταία ο
Tantucci και οι συν. του προτείνουν τη χρήση του λόγου