1PZ2a7xaD

154 b 154 c
152. Ustanowienie Najświętszego Sakramentu
(1929) w apsydzie, fot. ok. 1929
153. Ustanowienie Najświętszego Sakramentu
w apsydzie, stan obecny
154. Ustanowienie Najświętszego Sakramentu:
a) święci: Szymon, Tadeusz (Marian Brzezicki),
Filip, Tomasz; – b) św. Andrzej (ks. German
Gawroński), św. Piotr (ks. Piotr Aładżadżian),
Chrystus (ks. Jan [o. Michał] Czartoryski)
oraz św. Jan (ks. Jan Lechowski albo Tadeusz
Wojciechowski) i Jakub Większy; – c) święci:
Jakub Mniejszy (Jan Rosen), Bartłomiej
(ks. Adam Bogdanowicz albo ks. Sergiusz
Egulian), Mateusz (ks. Dionizy Kajetanowicz)
oraz Judasz, fot. ok. 1929
kości, rozmieszczeni symetrycznie (po sześciu) po obu
stro nach Mistrza i zwróceni twarzami ku Niemu. Chrystus
w lewej dłoni trzyma srebrną kulistą czarę, a poniżej niej,
w prawicy – hostię. Na stole przed Nim leży talerz, zapewne
fajansowy lub majolikowy, ale poza tym nie ma
tam żadnych innych przedmiotów. Wszystkie postaci
ubrane są w obszerne, sfałdowane białe szaty. Symetrię
i regularność kompozycji podkreślają smukłe złote arkady
wsparte na cienkich kolumienkach, wykreślone na
purpurowym tle; w ich podłuczach wiszą jednakowe złote
wieczne lampy. Środkowa z siedmiu arkad ujmuje postać
Chrystusa; w pozostałe sześć (po trzy z każdej strony)
wpisani są aposto łowie – po dwóch w jednym prześwicie,
ale nie sztywno, regularnie, jak bywało, na przykład, na
wczesnochrześcijańskich sarkofagach, gdzie postać wypełniała
symetrycznie przeznaczone jej pole; tutaj przypisanie
par apostołów do poszczególnych interkolumniów
jest raczej umowne, a ich głowy czy fałdy szat przekraczają
wyznaczone trzonami kolumn pola. Szeroki pas obrusa/stołu
oraz ledwo widoczna za postaciami strefa
malowanej dekoracji ściany, na której tle stoją mężczyźni,
dzielą kompozycję w poziomie. Powyżej znajduje się płaszczyzna
purpurowego tła z arkadami, „odciętymi” od
strefy konchy malowanym złotym pasem. Konchę apsydy
wypełnia malowana dekoracja w for mie złotej kratownicy
z pojedynczymi floralnymi motywami w jej polach.
Już na pierwszy rzut oka zwraca uwagę wielka prostota
i sumaryczność kompozycji, brak jakichkolwiek elementów
rodzajowych, wszelkiej ozdobności – jeśli pominąć
gładkie i „czysto” wyrysowane na purpurowym tle złote
arkady, które zresztą to uczucie uporządkowania, sztywności,
a nawet swego rodzaju hieratyzmu potęgują. Z wyjątkiem
Judasza wszyscy apostołowie ubrani są je d nakowo,
w szaty jednego kroju oraz takiej samej, białawej barwy;
181