1PZ2a7xaD

51
glądające na nie dokończone lub lekko zniszczone (na wpół
zamuro wa na nisza z pozostałością ornamentalnego pasa
w zwień czeniu; zamurowany okulus oraz pozioma listwa
z pojedynczymi liśćmi akantu, podobnymi do tych
w archiwolcie portalu, umieszczona na wysokości jego
nadproża). Porównanie ich stanu dzisiejszego z projektem
Mączyńskiego dowodzi jednak, że elementy te od
po czątku planowane były w takiej formie, jako swego rodzaju
spolia. Również i taką dekorację spotykamy w świątyniach
ormiańskich w Armenii; tam jednak ich wy gląd
jest raczej konsekwencją upływu czasu i burzliwej historii,
a nie umyślnego zabiegu architekta. Mączyński najwyraźniej
chciał nowo dobudowanej części nadać pozory
budowli dawnej, nieco „malowniczej” – nie tylko przez
nie regularny plan założenia. Chciał – ale też był zmuszony
– pozorami malowniczości zamaskować niedającą się
uniknąć asymetrię, czy też w ten sposób połączyć ze sobą
nieprzystające stylowo elementy.
Całości tego niemal półtoraprzęsłowego korytarza-
-przed sionka, nakrytego sklepieniem, dopełnia arkada
ot wierająca się od południa na wewnętrzne podwórko na
tyłach kamienicy czynszowej, umieszczona prostopadle
do opisanego wyżej portalu, podobnie jak on szeroka,
wsparta na dwóch masywnych kolumnach przyściennych
z kapitelami dekorowanymi fryzem z liści. Podłucze archiwolty
arkady zdobi odmiana ornamentu z przenikających
się, splecionych kół, nieco mniej skomplikowana
niż ta na pionowych pasach flankujących portal [il. 52].
Niektóre z elementów wprowadzonych przez Mączyńskiego
mogą budzić dodatkowe skojarzenia, nieść ze
sobą symboliczne treści – i w ten sposób poszerzać krąg
ideowych powiązań katedry – ale nie da się udowodnić,
że były one z góry zamierzone przez architekta (a nie uwarunkowane
zastanymi okolicznościami, jak np. kształt
działki). Zaproponowane tu ich odczytanie jest już rzeczą
– z definicji subiektywnej – interpretacji. Niemniej jednak
warto, na marginesie, wspomnieć także i o tych hipotezach.
Krzyżowo-kryształowe, jak je określał architekt 194 ,
„gotyckie” skle pienie przęsła pseudoportyku można uznać
za nawiązanie do sklepionych krzyżowo arkadowych
przedsionków, od późnego średniowiecza otaczających
budynek najstarszej części katedry od zachodu, półno -
cy i południa, z których do czasu przebudowy Mączyńskiego
(oraz do chwili obecnej) zachowała się tylko część
południowa (część północna została zamieniona na zakrystię
i skarbiec, zachodnia zaś weszła w skład posze-
68