1PZ2a7xaD

Dekoracja
i wyposażenie
wnętrza
Projekt Józefa Mehoffera: chronologia
Arcybiskup Teodorowicz, jak już wspomniano, był osobiście
zaangażowany i żywotnie zainteresowany każdym,
nawet najdrobniejszym szczegółem związanym z odnowieniem
swojej świątyni, a zwłaszcza – jej malarską dekoracją,
która miała nie tylko prezentować wysoką klasę
artystyczną, ale też stylistycznie odpowiadać szacownemu
zabytkowemu wnętrzu, czyli – dopełnić programu
rearmenizacji katedry. Po pierwszych próbach powierzenia
tego zadania Julianowi Kruczkowskiemu, z propozycją
wykonania malarskiego wystroju kościoła arcybiskup
zwrócił się do Józefa Mehoffera. Wbrew skąpym i pobieżnym
wzmiankom na temat tego przedsięwzięcia w opracowaniach
twórczości Mehoffera czy dziejów katedry,
problem ten jest dość złożony i ściśle związany z resztą
ro bót budowlano-konserwatorskich. Mimo iż projekt
Me hoffera nie doczekał się pełnej realizacji (a raczej
wykonano go jedynie w niewielkim fragmencie, przede
wszystkim z przyczyn finansowych), zamówienie to towarzyszyło
artyście przez kilkanaście lat, gdyż arcybiskup
wciąż miał nadzieję na pozyskanie odpowiednich funduszy
i wykonanie w całości pierwotnego projektu krakowskiego
malarza. Dopiero podjęta w roku 1925 decyzja
o powierzeniu dekoracji ścian Janowi Henrykowi Rosenowi
jednoznacznie zamknęła rozmowy z Mehofferem.
Wobec znacznego dystansu czasowego, który dzieli
pierw szy szkic Mehoffera (1906–1907) od jego – zresztą jedynie
częściowej – realizacji (1912–1913), a zwłaszcza ze
względu na fakt, iż w ostatecznym projekcie dekoracji
kopuły Mehoffer wykorzystał swoje (już wcześniej istniejące)
studium Trójcy św., dla uniknięcia nieporozumień
i dla wła ściwego zadatowania kolejnych projektów, występujących
w kilku, często bardzo do siebie zbliżonych
wariantach, należy ustalić chronologię prac i wyraźnie rozgraniczyć
ich dwie zasadnicze fazy, przedzielone w roku
1910 ogłoszeniem przez ks. Teodorowicza zamkniętego
konkursu na de korację katedry. Śledzenie losów zamówienia
jest możliwe niemal dzień po dniu dzięki przekazanym
przez Jadwigę Mehofferową, miejscami bardzo
szczegółowym wiadomościom 232 .
W skrócie chronologia Mehofferowskiej dekoracji katedry
ormiańskiej wygląda następująco:
1) faza I projektu Mehoffera: 1906 – zamówienie na
całościowy projekt dekoracji starej części katedry (pro jekt
z roku 1907) oraz ciągnące się do roku 1909 – z powodu
braku funduszów, a potem ze względu na propozycję
zmiany techniki na mozaikową – bezowocne pertraktacje
arcybiskupa z artystą, dodatkowo skomplikowane
koniecznością konsultowania szkiców z donatorem, Alek -
sandrem Krzeczunowiczem;
2) 1910: ogłoszenie zamkniętego konkursu na dekorację
katedry, który ostatecznie nie został rozstrzygnięty;
pró ba powierzenia dekoracji Karolowi Fryczowi
(jego projekty również pozostały niezrealizowane);
3) faza II projektu Mehoffera: 1910–1913 – decyzja
o realizacji pierwotnego projektu w formie mozaiki, ale
(tymczasowo) jedynie w czaszy i tamburze kopuły oraz
na przylegających do niej sklepieniach naw; konieczność
wykonania zmienionych (w stosunku do tych z roku
1907) projektów szczegółowych i kartonów wykonawczych
(1912).
78