1PZ2a7xaD

247
248
245. John Flaxman, Hipokryci,
ok. 1793
246. Francisco Goya, Procesja
mnichów, ok. 1795
247. Nagrobek rodziny
Schützerów, proj. Stefan
Zbigniewicz
248. Claus Sluter, Żałobnik
z nagrobka Filipa Śmiałego,
1384–1410
249. Nagrobek Filipa Pota,
1477–1483
249
Postaci zakonników i duchownych, ukazanych obok figur
zmarłych na wielu tumbach albo płytach nagrobnych, są
świadectwem tego zwyczaju. Nie zawsze jednak osobami
widocznymi obok zmarłego musieli być mnisi.
Émile Mâle, omawiając nagrobek Filipa Śmiałego, zauwa
żył, że przez długi czas tożsamość postaci towarzy szą -
cych zmarłemu księciu na nagrobku była nieprawidłowo
odczytywana 303 . Figurki umieszczone po bokach tumby
tradycyjnie uważano za postaci modlących się mnichów,
w tym konkretnym przypadku – z kartuzji w Champmol,
co miało wszelkie cechy prawdopodobieństwa, jako że
książę tam właśnie został pochowany. W rzeczywistości
jednak – jak udowadnia francuski uczo ny, przytaczając
źródła historyczne – sprawa miała się zupełnie inaczej 304 .
Na uroczystości pogrzebowe Filipa Śmiałego zakupiono
dwa tysiące łokci czarnego sukna, z którego uszyto żałob -
ne stroje dla wszystkich, którzy mieli towarzyszyć księciu
w jego ostatniej drodze, m.in. dla jego synów, dalszej rodziny
oraz członków dworu. Średniowieczny strój żałobnika
składał się z obszernego płaszcza z kapturem, do złudzenia
przypominającego mnisi habit 305 . I to właśnie postaci
żałobników, a nie zakonnicy, towarzyszą zarówno księciu
na jego nagrobku w Dijon, jak i św. Odilonowi (w tym
przypadku jedynie jako konturowe zarysy postaci) w jego
ostatniej drodze 306 . Tutaj (we Lwowie) w płaczków przedzierzgnęły
się dusze zmarłych, ale niekoniecznie zmarłych
mnichów, jak tłumaczyła obraz Rosena większość
współczesnych jego powstaniu komentatorów 307 .
261