1PZ2a7xaD

śpiewają z powietrza, zupełnie do rybek podobne z kształtu.
Dwa ptaki złączone ogonami, a trzeci chyłkiem podchodzi
i gryzie [il. 71 a–d] 270 .
Naturalnie, wiele pomysłów nie zostało opisanych
w szkicowniku, choć bez wątpienia wywodzą się z rękopisów
ormiańskich. Do takich motywów należą np. ptaki
siedzące na podstawach i profitkach lichtarzy, o bardzo
charakterystycznej formie [il. 72 a–c]; wazony z kwiatami
w pasie zdobiącym dolną część ścian katedry oraz wazony,
z których wyrastają, płożąc się poziomo, wici roślinne
i kwiaty u podstawy czaszy kopuły [il. 73 a–c]; pary
ustawionych antytetycznie ptaków tworzących kapitele
kolumn dzielących na pola tambur kopuły [il. 74 a–d],
a w końcu – motyw najjaskrawiej pokazujący zależność
kompozycji Mehoffera od ormiańskich wzorów – meda liony
z przedstawieniami symboli ewangelistów, które mia ły
się znaleźć w konsze apsydy. Na projekcie widać tylko dwa
z nich – ze świętymi Mateuszem i Markiem. Kompozycja
postaci jest jednak tak charakterystyczna, że mimo ich niewielkiej
skali, da się je w sposób nie budzący wątpliwości
połączyć z analogicznymi wizerunkami w inicjałach
otwierających odpowiednie księgi Ewangelii w iluminowanych
kodeksach ormiańskich [il. 75 a–c; 76 a–b]. Do
anioła symbolizującego św. Mateusza można też odnieść
następujący opis ze szkicownika Mehoffera: „Aniołowie
ma ją skrzydła podobne do ptasich, zwykle ostre jak widły,
73 a
73 b
73 c
73. Pary ustawionych antytetycznie ptaków tworzących
kapitele kolumn: a) Józef Mehoffer, karton wykonawczy
mozaiki katedry ormiańskiej; – b) miniatury w
Ewangeliarzu ze Skewry (fol. 5 v ); – c) Józef Mehoffer,
fragment projektu mozaiki w tamburze kopuły katedry
ormiańskiej
74 a 74 b 74 c 74 d
91