1PZ2a7xaD

189
starożyt ne go Egiptu, pojmując liczbę jako objawienie, wykreś
lając zgodnie z odnowionym w du chu chrześcijańskim
egipskim kanonem proporcje figur i „kanoniczne” właśnie
typy przed stawień 125 . Sztuka benedyktyńskich mnichów
miała być odpowiedzią na poszukiwania nowej i „prawdziwej”
sztuki religijnej, w drugiej połowie wieku XIX
trwające już od wielu dziesięcioleci. O ile w założeniach
i pierwszych realizacjach, zwłaszcza autorstwa twórców
szkoły, o. Desideriusa (Petera) Lenza i o. Gabriela (Jakoba)
Wügera, działalność „beurończyków” wniosła do sztuki,
i to nie tylko kościelnej, wiele pełnej inwencji nowości,
a nawet postrzega się ją jako zjawisko ważne na drodze
do tworzenia się sztuki nowoczesnej, zwłaszcza abstrakcyjnej
– to właśnie ta typizacja i kanon (który, wielokrotnie
powtarzany, doprowadził do zbanalizowania
i zbarbaryzowania skądinąd doskonałych i twórczych
kom pozycji założycieli) przyczyniły się do ostatecznego
upadku kierunku. W efekcie wynaturzenia się twórczości
artystów beurońskich określenie „Beuro ner Kunst” jest
obecnie w Niemczech synonimem naj gorszej tandety religijnej
(niemal jak we Francji „sztuka St.-Sul pice”), a poza
granicami tego kraju o „szkole z Beuron” prawie się nie
wspomina 126 .
Hołd pasterzy Rosena to nie jedyna scena w katedrze,
w której można odnaleźć echa sztuki mnichów z Beuron,
ale w niej refleksy te są chyba najlepiej widoczne. Należy
przy tym znów podkreślić, że w porównaniu tym chodzi
wyłącznie o ściśle symetryczną i hieratyczną grupę Madonny
z Dzieciątkiem i stojących za nią aniołów, z pominięciem
pasterzy. Kompozycja tej grupy przywodzi na
myśl egiptyzujące przedstawienia Pietà 127 , projektowane
w wielu wariantach przez o. Desideriusa Lenza (również
rzeźbiarskie), a z dzieł pokrewnych treścią lwowskiemu
malowid łu – Matkę Boską ze świętymi Benedyktem i Scholastyką
z (nieistniejącej) dekoracji Torretty na Monte Cassino
(ok. 1876–1880; il. 189) 128 .
Witraż e
189. Szkoła z Beuron, Matka Boska
ze świętymi Benedyktem i Scholastyką
190. Katedra ormiańska we Lwowie,
Św. Paweł (1928), witraż w oknie płd.
ramienia transeptu
Poza trzema omówionymi scenami program ikonograficzny
części prezbiterialnej obejmował jeszcze witraże
w dwóch oknach ramion transeptu (ponad Ukrzyżowaniem
oraz Hoł dem pasterzy), o których jednak wiadomo bardzo
niewiele. Nie wspominają o nich przedwojenne publikacje
dotyczące katedry lub jej malowideł. Wiadomość na
temat jednego ze wspomnianych przeszkleń przechowała
się w archiwum Krakowskiego Zakładu Witrażów S. G. Żeleńskiego:
jest to list ks. Wiktora Kwapińskiego, kanoni -
ka lwowskiej katedry ormiańskiej, datowany we Lwowie,
8 ma ja 1937 roku, ze skierowaną do Zakładu Żeleńskiego
210