1PZ2a7xaD

Po ponad dwudziestu latach od rozpoczęcia odnowy
mógł też ks. Teodorowicz napisać z satysfakcją (nie kryjąc
jednocześnie, że restauracja odbyła się wbrew jej przeciwnikom):
Dzisiaj przyznać nam muszą sami nasi oponenci, że całe
w tem szczęście, że nie byliśmy im posłuszni. Inaczej cała
prześliczna stara architektura, dzisiaj dzięki naszemu nieposłuszeństwu
odgrzebana byłaby nieodwołalnie tynkiem
zakryta, a cenne stare malowidła, odkryte na oknach, byłyby
w dalszym ciągu przywalone kamiennym gruzem 5 .
Wszystkie następne wydarzenia związane z remontem
i zmianą wystroju katedry są konsekwencją tej pierwszej
decyzji o renowacji kościoła, podjętej przez arcybiskupa.
Odnowienie katedry ormiańskiej było wręcz modelowym
312. Abp Józef Teodorowicz w otoczeniu
duchownych ormiańskich, parafian oraz
wychowanków Zakładu im. Torosiewicza;
fotografia wykonana na podwórzu zakładu
z okazji jubileuszu 25-lecia kapłaństwa
ks. Dionizego Kajetanowicza (siedzi na
prawo od arcybiskupa), 14 X 1928
problemem konserwatorskim, gdyż wiązały się z nim trzy
najważniejsze w tamtym czasie zagadnienia: 1) kwestia
restauracji historycznej; 2) konserwacja w stanie istniejącym;
3) udział sztuki nowej w zabytku 6 . Łączyła się z tym
dodatkowo rozbudowa gmachu, zabieg, który nieczęsto
towarzyszył restauracjom. Do wielu szczegółów można
mieć zastrzeżenia (tak jak miano je już współ cześnie);
wiele pla nów nie doczekało się nigdy realizacji – czy to
z powodu wybuchu I wojny światowej, kłopotów finansowych,
czy to z jeszcze innych przyczyn. Jednakże okoliczności
te można z obecnej perspektywy traktować jako
opatrznościowe, bo spowodowały, że katedra nie tylko
utrzymała swój wyjątkowy status, ale – zgodnie z pragnieniem
ks. Teodorowicza, Jana Bołoz Antoniewicza i pewnie
wielu innych lwowskich Ormian – dzięki podjętym
pracom został on jeszcze uwypuklony. Zgod nie z hasłem
„nova et vetera” („[rzeczy] nowe i stare”, hasłem, dodajmy,
kojarzonym wtedy w Kościele przede wszystkim z odnową
w duchu neotomizmu), w imię nowoczesności arcybiskup
powrócił do tradycji, a pozby wając się ba ro kowego
wystroju, sięgnął do najstarszych, średniowiecz nych reliktów
architektury kościoła. Chciał, by nowoczes na sztuka
była tworzona dla katedry na podstawie miniatur dwunastowiecznego
ewangeliarza.