1PZ2a7xaD

54
55
tego sklepienia można tłumaczyć długim trwaniem gotyku
w ar chitekturze Lwowa (czy też nawrotem do niego
jako „post -gotyku”). Być może Mączyński w swoim projekcie
świa domie nawiązał właśnie do sklepienia dzwonnicy
[il. 54, 55].
Porównanie kompozycji Mączyńskiego z elementami
oryginalnej kamieniarki ormiańskiej wskazuje na to, że
architekt musiał był zapoznać się z wzorami architektury
ormiańskiej i w swoim projekcie świadomie do nich nawiązał.
Mamy tu jednak do czynienia nie z naśladownictwem,
lecz z wyraźną inspiracją. Wiele wykorzystanych
przez Mączyń skiego motywów da się bez trudu rozpoznać
wśród standardowo powtarzających się dekoracyjnych
rozwiązań w architekturze ormiańskiej (a częściowo
także w dekoracji ormiańskich rękopisów). Do już wymienionych
można dodać jeszcze np. pary kolumn z trzonami
owiniętymi taśmą, przechodzącymi w archiwoltę
łuku portalu (lub otworu okien nego); plecionkę wypełniającą
płyciny flankujące portal oraz podłucze arkady
otwierającej się na podwórko; w końcu – liść-„skrzydło”
i zdobione geometrycznie krążki-cekiny [il. 56 a–c]. We
Lwowie jednak zostały one bardzo uproszczone i wy -
izo lowane z ich pierwotnego kontekstu – niezmiernie
bo ga tej plątaniny ornamentów, pokrywających elementy
konstrukcyjne ormiańskich zabytków zgod nie z zasadą
horror vacui.
O ile dekorację partii zewnętrznej – portalu, okien
chóru muzycznego i arkady wychodzącej na podwórko
– można bez wahania określić jako ormiańską, o tyle motywy
wykorzystane do ozdobienia wewnętrznej ściany
obecnej fasady (portal, arkada i balustrada chóru muzycznego)
zostały za czerpnięte ze sztuki wczesnochrześcijańskiej,
o najwyraźniej raweńskim pochodzeniu [il. 41,
42 a–c]. Szlachetne, „czyste” linie ornamentów, rodem
z wczesnochrześcijańskich sarkofagów, cancelli i reliefów
w kości słoniowej, odkute w jasnym, szarawym piaskowcu
szydłowieckim, doskonale harmonizują z surowością
usko kowych tromp kopuły, zakończonej okulusem. Na
takim kamieniarskim tle znakomicie wypadają – skądinąd
niewysokiej klasy – malowidła w czaszy kopuły (szerzej
omówione niżej), naśladujące, rów nież raweńskie,
mozaiki [il. 40].
Podsumowując: Mączyński – w projektach zarówno
roz budowy katedry, jak i przylegającej do niej kamienicy
czyn szowej – nawiązał do wyżej opisanych stylów historycznych,
ograniczył się jednak do zapożyczenia pojedynczych
elementów, zazwyczaj wyabstrahowanych z ich
pierwotnego kontekstu, które następnie znacznie przetworzył
w duchu nowoczesnym.
Plany Mączyńskiego na rozbudowę katedry ormiańskiej
zbiegają się w czasie z jego pracą przy projektowaniu
i budowie kościoła jezuitów przy ul. Kopernika w Kra kowie
196 . Pomiędzy obu projektami daje się zauważyć wiele
podobieństw, które w katedrze ormiańskiej widoczne są
zwłaszcza na etapie projektowym, gdyż zamysł architekta
nie został tu w całości zrealizowany (przede wszystkim,
gdy chodzi o wykończenie wnętrza). Poza oczy wistym
(ale tylko ogólnym) podobieństwem w użyciu zmodernizowanych
detali w architekturze zewnętrznej, uwagę
zwraca podobnie skom ponowana dekoracja wnętrza: poziome
pasy okładzin ścian z barwnego kamienia lub
polerowanego stiuku, polichromia ścian w poziome, al ternowane
kolorystycznie pasy (we Lwowie projekto wa na,
ale niezrealizowana, doskonale za to widoczna w Krakow
70