Untitled

saxelmwifo enis swavlebis sakiTxebi:
problemebi da gamowvevebi
Issues of State Language Teaching;
Problems and Challenges
qarTulis -Si da -ze Tandebulebis Sesatyvisi TurqulSi -e, -de, -den brunvis
niSnebia da isini imdenad gamokveTilia, rom brunvebs am saxelebiT moixsenieben da
es saxelwodebebi ufro gavrcelebulia.
sxva TvalsazrisiT TurqulSi 9 brunvasac gamoyofen. zemoT aRniSnulTagan
gansxvavebulia 3 brunva: 1. Vasıta Hali - pirdapir iTargmneba, rogorc saSualeba,
magram es brunva qarTulis moqmedebiTi brunvis Sesatyvisia. 2. Eşitlik Hali (laT.
Ekvativ, maTanasworebeli) - viTarebiTi. 3. Yön gösterme Hali (laT. Direktiv) - gamoxatavs
mimarTulebas (zeviT, SigniT, gareT...). es Tvalsazrisi gatarebulia Turquli enis
gramatikaSi (banguolu, 2000, gv. 115), romelic umaRlesi saswavleblebisTvis aris
gankuTvnili. zemoT dasaxelebuli gramatikebi (romlebSic eqvsi brunvaa
gamoyofili) ki skolebSi iswavleba.
zmnizedebis gadmocemisas Secdomebi gvxvdebaörogorc Turqulad molaparake
qarTvelTa, ise qarTulad mosaubre Turqebis metyvelebaSi. magaliTad,
qarTvelisaTvis qveviT var da qveviT mivdivar aris erTi; TurqulSi ki orives unda
daerTos Sesabamisi niSani: Aşağıdayım (qveviT var) Aşağıya gidiyorum (qveviT mivdivar).
qarTulis -ze da -Si Tandebulebs TurqulSi damoukidebeli brunvis niSnebi
Seesatyviseba, kerZod, roca mimarTulebaa gamoxatuli, maSin aris micemiTi brunvis
niSani (-e), xolo adgil-mdebareobis gamoxatvisas - adgilobiTi brunvis niSani (-de).
iSviaTad SeiZleba iyos gamosvliTi brunvis niSanic (-den). magaliTebi: Ben eve
gidiyorum (me saxlSi mivdivar) - micemiTi (mimarTulebiTi) brunva; Ben evdeyim (me
saxlSi var) - adgilobiTi brunva; pencereden baksın (fanjaraSi gadmoixedos) -
gamosvliTi brunva.
qarTulSi -Si ZiriTadad Sinagan sivrces gulisxmobs, -ze ki - zedapirs
(SaniZe, 1980, 601). qarTulis Semswavleli TurqisTvis naTelia gamoTqmebi: sawolSi
zis - sawolze zis. agreTve: zRvaSi Casvla (curva) - zRvaze wasvla (dasveneba);
mTaze var (avdivar) - mTaSi/mTian mxareSi var (mivdivar). Tumca aris Seusabamobis
magaliTebi: kaTedraze var (mivdivar) - ar iTqmis: kaTedraSi var (mivdivar);
gamocdaze var (mivdivar); leqciaze var (mivdivar). Turqi ityvis: kaTedraSi,
gamocdaSi, leqciaSi var (mivdivar). mas winaaRmdegoba eqmneba -ze Tandebulian
saxelTan.
qarTulSi erTi mxriv aris: koncertze dasaswrebad mivdivar (Konsere gidiorum).
meore mxriv: koncertSi monawileobis misaRebad mivdivar (konserde rol aliyor). -ze
Tandebuliani forma gamoricxavs SigniT myofobas, Tumca sasaubro enaSi SeiZleba
Segvxvdes koncertSi mivdivar gamoTqmac. Turqis winaSe Tavs iCens problema, msgavs
SemTxvevaSi romeli Tandebuli unda gamoiyenos. igi ityvis: koncertSi var
(mivdivar).
qarTvelis metyvelebaSi arsebul winaaRmdegobaze miuTiTebs, agreTve,
magaliTebi, romelTagan pirveli miCneulia umarTebulod, meore - marTebulad:
auzze dadis - auzSi dadis, bazarze dgas - bazarSi dgas, binaze imyofeba - binaSi
imyofeba, didubeze/vakeze cxovrobs - didubeSi/vakeSi cxovrobs, qorwilze
miiwvia/miipatiJa - qorwilSi miiwvia/miipatiJa, quCaze midioda/egdo - quCaSi
midioda/egdo... an piriqiT: gzaSi dayrili - gzaze dayrili, gzaSi midis - gzaze
midis, wignis bazarSi gamoCnda - wignis bazarze gamoCnda (qiria W. da qiria, n. 2008,
gv. 97-106); gadacemaSi `Ramis Sou~ wamyvanma o. tatiSvilma kargad gamoxata -ze da -
Si Tandebulian formebTan dakavS. problemebi, roca dafiqrda da aRniSna:
`Facebook-ze var Sesuli, Tu - Facebook-Si, ra mniSvneloba aqvs~ da xumrobiT
201