30.01.2013 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

saxelmwifo enis swavlebis sakiTxebi:<br />

problemebi da gamowvevebi<br />

Issues of State Language Teaching;<br />

Problems and Challenges<br />

nebismier enas zmnur formaTa dajgufebis Tavisi principebi aqvs. miuxedavad<br />

imisa, rom qarTuli da inglisuri sxvadasxva ojaxis enebia, am enaTa zmnur<br />

formaTa dajgufebisas erTgvari tipologiuri msgavseba gvxvdeba. kerZod,<br />

mxedvelobaSi gvaqvs is garemoeba, rom orsave enaSi fuZiseul xmovanmonacvleobas<br />

zmnur formaTa dajgufebisas gabatonebuli mdgomareoba unda hqonoda am enaTa<br />

ganviTarebis adreul safexurze.<br />

kerZod, Cven mxedvelobaSi gvaqvs fuZiseuli xmovnis ablauturi monacvleoba.<br />

ablauti qarTulSi, msgavsad indo-evropuli enebisa, morfonologiuri<br />

funqciis mqonea, igi gamoyenebulia sxvadasxva morfologiuri kategoriis<br />

sawarmoeblad, e. i. aseTi xmovanTmonacvleoba funqciurad afiqsebs utoldeba.<br />

amdenad, ablautis sxvadasxva safexuri SeiZleba ganvixiloT rogorc garkveul<br />

morfologiur kategoriaTa sawarmoeblad gamoyenebuli damatebiTi morfemebi<br />

ZiriTad morfemebTan (afiqsebTan) erTad (gamyreliZe, maWavariani, 1965, 175-179).<br />

dReisaTvis qarTuli zmnis uRleba faqtobrivad awmyo-wyvetilis TemaTa<br />

warmoebis or wess eqvemdebareba: 1. afiqsurs (kerZod, sufiqsurs). awmyosa da masze<br />

damyarebul formebs awarmoeben Tematuri sufiqsebi: -i, -av, -am, -eb, -ob; 2. fuZis<br />

xmovnis funqcionalur monacvleobas - ablauts (awmyos fuZeSi - e, airistSi - i; an<br />

awmyos fuZeSi - 0, aoristSi - a an e). pirveli sistema gabatonebulia da zmnaTa<br />

absolutur umravlesobas moicavs, meore ki, istoriulad gavrcelebuli, dRes<br />

iSviaTia. Tanamedrove qarTulSi aSkaraa tendencia „zmnis uRlebis sistemaSi<br />

odesRac farTod gavrcelebuli ablauturi xmovanTmonacvleobis naSTebis<br />

gadaSenebisa da TemaTa gansxvavebis erTian, afiqsur sistemaze gadasvlisa“<br />

(meliqiSvili, 1979, 84).<br />

Tanamedrove qarTulSi afiqsuri warmoebis magaliTisaTvis SegviZlia<br />

nebismieri Tematuri fuZe davasaxeloT, mag.: xat-av-s / daxat-a, xolo ablauturi<br />

warmoebisaTvis - e. w. drekadi, e - i monacvleobis drek-s / drik-a da kumSvadi 0 - a<br />

/ e monacvleobis Tl-i-s / (ga)Tal-a, v-Wr-i / (ga)-v-Wer-i fuZeebi.<br />

msgavsi tendencia gvaqvs inglisurSic. kerZod, Tanamedrove inglisuri zmna<br />

ZiriTadad ori gramatikuli jgufiT warmodgeba. erTi, romelic afiqsaciiT<br />

iwarmoeba, da meore, romelic warmoebis didi mravalferovnebiT xasiaTdeba.<br />

pirvels, regularul (wesier) zmnebs istoriulad sust zmnebs uwodeben, es<br />

zmnebi namyos da namyo drois mimReobas -ed sufiqsiT awarmoeben: to paint - xatva,<br />

paint-ed - (man) daxata, paint-ed - daxatuli.<br />

araregularul (arawesier) zmnebs istoriulad Zlier zmnebs uwodeben,<br />

formacvalebis dros eseni ar misdeven zemoaRniSnul afiqsur wess da warmoebis<br />

mravalferovnebiT xasiaTdebian. or aseulamde araregularul zmnas asaxeleben,<br />

romelTac Semdegnairad ajgufeben:<br />

1. araregularuli zmnebi, romelTac sami mTavari formidan (sawyisi forma -<br />

infinitivi, namyo da namyos mimReoba) samive sxvadasxva aqvT: speak - spoke ¬-<br />

spoken - laparaki.<br />

2. araregularuli zmnebi, romelTac zemoaRniSnuli sami mTavari formidan<br />

ori identuria. am SemTxvevaSi sam qvejgufs gamoyofen: a) namyo da namyos<br />

mimReoba identuria, xolo infinitivi ki gansxvavebuli: bring - brought - brought<br />

- motana, b) infinitivi da namyos mimReoba identuria, xolo namyo<br />

gansxvavebuli: come - came - come - mosvla, g) infinitivisa da namyos formebi<br />

identuria, namyos mimReoba ki gansxvavebuli: beat - beat - beaten - cema.<br />

3. araregularuli zmnebi, romelTa zemoaRniSnuli samive forma identuria:<br />

put - put - put - dadeba.<br />

zmnaTa didi umravlesoba inglisurSi regularuli warmoebis afiqsur wess<br />

mihyveba (goqsaZe, mamacaSvili, gigineiSvili, 1992, 89-91).<br />

214

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!