Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

27.2.2001, 19431/3554, Đşv., Haziran 2001, 16-17) isabetli olarak hükme
bağlamıştır.
3. Đş Kanununun Kapsamına Giren/Girmeyen Đş Đlişkileri
a) Ev hizmetlerinde çalışanların iş ilişkisi
Yargıtay ev hizmetlerinde çalışanların işverenleri ile uyuşmazlıklarında
mahkemelerin görev alanını belirleyen bir kararıda (Y9HD,
14.3.2001, 1079/3913, ĐBD, 2001, S.10-12, 1181-1182) davalının yazlık
ve kışlık evinde devamlı olarak ev hizmetlerini yerine getiren kadın işçinin
iş ilişkisinin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun kapsamında bulunduğunu
ancak Đş Kanunun kapsamı dışında kaldığını, bu nedenle de davanın
iş mahkemesinde görülemeyeceğini isabetli olarak kararlaştırılmıştır.
Gerçekten Sosyal Sigortalar Kanununun 3. maddesinin I. bendinin D
fıkrasına göre ücretli ve sürekli olarak iş akdiyle ev hizmetlerinde çalışanlar
sigortalı sayılırlar. Buna karşılık söz konusu kişiler Đş Kanununun 5.
maddesinin 4. fıkrasıyla Đş Kanununun kapsamı dışında bırakılmışlardır.
Kuşkusuz Sosyal Sigortalar Kanunundan doğan bir uyuşmazlık söz konusu
olsaydı davanın iş mahkemesinde görülmesi gerekecekti (SSK 134).
b) Minibüs şoförünün iş ilişkisi
Yargıtayın bir kararına (Y9HD, 12.11.2001, 18408/17560, Kılıçoğlu,
1223) göre "esnaf odasına kayıtlı bir işyerinin 1475 Sayılı Đş Kanununun
5/1-5 maddesi kapsamında sayılması için üç ve daha az kişinin çalışmış
olması yanında işverenin sınırlı olarak minibüs işletmeciliği ve şöförlükle
geçimini temin eden kimselerden olması gerekir. Davacı taraf davalı işverenin
minübüs işletmeciliği yanında gayrı menkul kira gelirini elde ettiğini
iddia ederek bu konuda kira sözleşmesi ibraz etmiştir. Mahkemece bu
husus araştırılıp tartışılmadan eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır".
Đş Kanununun 5. maddesinin 5. fıkrasında bu yasanın "507 sayılı
Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununun 2'nci maddesinin tarifine uygun
üç kişinin çalıştığı işyerlerinde" uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.
507 sayılı yasanın 2. maddesinde ise esnafın tanımı yapılmış, otomobilcilik
ve şoförlük de esnaf faaliyetleri arasında sayılmış ayrıca esnafın "geçimini
sınırlı olarak" bu faaliyetinden temin etmesi koşulu aranmıştır. O
halde, şoförün iş ilişkisinin Đş Kanununun kapsamı dışında kalabilmesi
için üç koşulun bir araya gelmesi zorunludur. Bunlar, şoförün 507 sayılı
yasanın tanımına uygun esnaf faaliyetinin yürütüldüğü bir işyerinde istihdam
edilmesi, bu işyerinde en fazla üç kişinin çalışması ve şoförün
yanında çalıştığı esnafın geçimini sınırı olarak bu faaliyetten temin etmesidir.