Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

• Davacı 1992-1998 arasında primlerini ödediğini, bu dönemin sigortalığına
sayılmasını istemektedir.
• Kurum oda kaydı silindiği için, 6.4.2000 t. talebe dayanarak, sigortalıyı
isteğe bağlı sigortalı saymıştır ve borç tahakkuk ettirmiştir.
• Mahkemenin yapacağı iş önce ödemeleri saptamaktır. Ödeme varsa
dava reddedilemez.
• 24.3.1992'den sonra, fiili çalışma yoksa bu dönem prim yatırılmış
da olsa zorunlu sigortalılık süresinden sayılamaz, olsa olsa isteğe bağlı
sigortalılık süresi olarak kabul edilebilir.
Sonuçta 10.HD. yersiz bilirkişi raporuna dayanarak eksik inceleme ile
verilen kararı bozmuştur. Kararda mevcut ödemeler değerlendirilerek
(Kurum kayıtlarındakiler dışlanarak, bunlar zorunlu sigortalılık karşılığı
ödemelerdir) isteğe bağlı sigortalılık süresi olarak tespiti istenmektedir.
Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi isteğe bağlı sigortalılık için talep
şarttır ve bu talep ileriye dönük sonuç doğuracaktır. Davacının isteğe
bağlı sigortalılık talebi 6.4.2000 tarihlidir. Bu taleple geçmiş dönem nasıl
isteğe bağlı sigortalılık olarak kabul edilecektir Burada talep kurucu
değil, açıklayıcı bir görev yapmaktadır.(506/85'de olduğu gibi) 6.4.2000
öncesi için açık talep olmasa da ödenen primlere karşılık kurumun bir
hizmet vermesi dürüstlük kuralı gereğidir. (MK.m.2) sigortalının fiili bağımsız
çalışmasının yokluğu nedeniyle bu süreler zorunlu sigortalılık süresinden
sayılamıyorsa isteğe bağlı sigortalılık olarak değerlendirilebilir.
Yine burada da durumun 619 s. KHK.nin geç.1.m. açısından incelenmesi
de olaya yeni boyutlar kazandırabilir.
4. Çatışan Sigortalılık (Çifte Sigortalılık)
2001 kararlarından bir bölümü de, seminerin nerdeyse klasikleşmiş
konularından biri olan çatışan sigortalılıkla ilgilidir. Ancak bu çatışma
genellikle 1479/506 arasında olmakla birlikte başka konularda da karşımıza
çıkabilir. Bunun temelinde sosyal güvenlik sistemimizde benimsenmiş
olan teklik ilkesi yatmaktadır. (Güzel/Okur, 104; Tuncay 429;
Karaman, Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Teklik Đlkesi, Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Đstanbul 2000, 76). Sistem, aynı anda değişik türde
çalışmaya engel olmamakta, fakat sosyal güvenlik açısından tek kuruma
üyeliğe izin vermektedir. Bu durumda, farklı çalışmaları nedeniyle, farklı
sosyal güvenlik kurumu ile ilişki kurmuş olanların, bu kurumlardan
hangisine bağlanacağı sorununun çözümü gerekmektedir. Đşçi, memur ve
bağımsız çalışmalar nedeniyle sosyal sigortalar kurumuna (veya 506/ek
geçici 20 m.deki sandıklara), T.C. Emekli Sandığına veya Bağ-Kur'a
257