Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

dd) Hizmet Akdinin Varlığı
Sanatçı borçlanması konusundaki en yoğun tartışmalar bu konuda
yaşanmış ve konu içtihadı birleştirmenin kapısına kadar gelmiştir. Bu
konuda 10.HD. 11.6.1996 t. 10263/5474, 28.4.1997 t,2786/3026,
3.2.1998 t., 191/395 s.lı kararlarında, 4056 s.k.un getirdiği sanatçı
borçlanmasından yararlanmak isteyen sanatçıların, 506 s.K.un ek 10.m.
kapsamında olması gerektiği, bunun için ise, bir veya birkaç işveren tarafından
çalıştırılmalarını, yani hizmet akdi ile fiilen çalışmış olmalarını
aramıştır. (kararlar için bkz. Kılıçoğlu, 13-18)
21.HD. ise, 26.1.11998 t., 8781/279, 5.3.1998 t., 617/1542,
16.3.1998 t., 1475/1825, 8.6. 1998 t., 3447/4219 s.kararlarında sanatçıların
ek 10m. Đle 506 s.K.un kapsamına alındığı ve bu maddeden de
borçlanmayı öngören ek geçici 80. m.de hizmet akdi ile çalışmanın aranmadığı,
önemli olanın mesleki ilişki olduğunu ileri sürmüştür. (kararlar
için bkz. Kılıçoğlu, 18-21).
Yarg. HGK. ise 30.9.1998 t, 644/633 s. Kararında 21. HD.nin görüşünü
benimsemiştir. (Kılıçoğlu, 21)
Bu durumda sorun Yargıtay Đçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu'na
getirilmiştir. Bu kurulun 15.6.2001 t., 1991/1E, 2001/1 sayılı kararına
göre "10. ve 21. HD. lerinin kararlarındaki farklılıkların Hukuk
Genel Kurulunda değiştirilemeyecek boyutta kararlılık kazanmadığı,
10.HD sözcülerinin de bundan sonra salt hizmet akdi ile çalışma koşulunu
aramayacaklarına ilişkin beyanları üzerine bu aşamada, HGK, 10
HD ve 21. HD arasında bu konudaki görüş aykırılığının giderilmesi için
Đçtihatın Birleştirilmesi yoluna gidilmesine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.
(Kılıçoğlu, 74-76).
Gerçekten Yarg.10.HD.27.6.2001 t., 3651/5042 ve 27.6.2001 t.,
3653/5041 s.lı kararlarında, hizmet akdini zorunlu gören eski görüşünü
terk etmiştir. 10.HD.nin yeni görüşüne göre (Tüba, ĐĐÇB, 1396, 5.8.2002):
Sanatçılar ek m. 10 ile 506 s.K.un kapsamına alınmıştır.madde sanatçının
bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılmasını aramaktadır.
506 s.k.un 4.m. ise işvereni sigortalı çalıştıran gerçek veya tüzel kişi olarak
tanımlamaktadır. Kanunun lafzına ağırlık verilirse sanatçının da zorunlu
sigortalı sayılması için hizmet akdinin aranması gerekecektir. Ancak
bu ek m.10. olmasa da ulaşılacak bir sonuçtur. Bu durumda ek
m.10'a farklı bir yorum getirilmelidir. Bu da sanatçıların özellikle korunması
amacıdır. Böylece mahkemelerin sanatçıların çalışmalarını istisna
akdine dayandırma eğilimine de engel olunmuştur. Bu nedenle sanatçıların
506 s.k. kapsamında sigortalı sayılması için işverenle aralarındaki