Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

Hukuk Dairesinin kararında haklı olarak belirtildiği gibi, yer altı maden
işlerinde çalışanlar bakımından yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları
hafifletilirken aktüaryal dengenin sağlanması bakımından bu sigortalıların
mallûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri normalden %2 fazla öngörülmüştür.
Oysa, yurt dışı hizmet borçlanması primlerinde böyle bir
ayrıma gidilmeksizin herkes için aynı oranda bir borçlanma karşılığı öngörülmüştür.
O nedenle, davacı sigortalının yaşlılık aylığına hak kazanma
bakımından hizmetleri Türkiye'de geçen yer altı maden işleri ile aynı düzene
tabi olması mümkün değildir. Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin bu
doğrultudaki kararı isabetlidir.
3. Yaşlılık aylığı alırken yeniden çalışmaya başlama
a) Sosyal Sigortalar Kanunun 63. maddesinin A bendinde, bu kanuna
göre yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak çalışmaya başlayanların
yaşlılık aylıklarının çalışmaya başladıkları tarihte kesileceği, bu şekilde
aylıkları kesilenlerden yeniden çalıştıkları süre zarfında 78. maddeye göre
73. madde gereğince prim alınacağı, bu kişilerin işten ayrılarak yaşlılık
aylığı verilmesi için yazılı talepte bulunmaları durumunda bu bendin 3.
fıkrası hükmüne göre yeniden yaşlılık aylığı hesaplanacağı ve sigortalıya
talep tarihini takip eden ay başından itibaren ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Maddeye göre, hesaplanan yeni aylık eski aylıktan düşük ise eski
aylık esas alınacak, öte yandan sigortalının aylığının kesilmesinden sonraya
ilişkin prim ödeme gün sayıları bu yasanın 61. maddesine göre aylık
bağlama oranının tespitinde değerlendirilecektir. Aynı maddenin B bendinde
ise, A bendinde öngörülen ilkeye bir istisna getirilmiş ve yaşlılık aylığı
almakta iken sigortalı olarak bir işte çalışmaya başlayanların yazılı
talepte bulunmaları halinde aylıklarının ödenmesine devam olunacağı,
ancak bunlardan 78. maddeye göre tespit edilecek prime esas kazançları
üzerinden %30 oranında sosyal güvenlik destek primi alınacağı öngörülmüştür.
Bu primin 1/4 'ü sigortalı, 1/3 'ü ise işveren payıdır. Öte yandan,
maddenin son fıkrasına göre, sigortalılar başlangıçta yaptıkları tercihlerini
her zaman değiştirebileceklerdir (bu konuda bilgi için bkz. Güzel-Okur,
342-347; Tuncay, Sosyal Güvenlik, 289-291).
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 28.2.2001 tarihli kararına (E.10-208,
K.203, Ankara Barosu Dergisi, 2001-2, 217-221) konu olayda davacı
sigortalının yaşlılık aylığı Kurum tarafından SSK.63/A uyarınca aylık almakta
iken çalışmaya başladığı gerekçesi ile kesilmiş ve çalışmaya başladığı
tarihten sonra ödenen yaşlılık aylıklarının geri ödenmesi talep
edilmiştir. Buna karşılık sigortalı ise, yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya
başladığını, ancak muhasebecinin hatası sonucunda sosyal güvenlik destek
343