Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

görüşünü benimseyerek geminin denizde seyir halinde olduğu süreler
dışında, bunun uzantısı olarak geminin limanda bulunduğu sırada, fiilen
gemide görevli olarak geçirilen ve denizle bağlantının kopmadığı süreler
için de, itibari hizmet süresi tanımanın yerinde olacağı sonucuna ulaşmış,bu
amaçla davacının ne kadar süre gemide (seferde veya limanda) ne
kadar süre ise gemi dışında sosyal tesis veya başka bir yerde çalıştığının
araştırılmasını gerekli görmüştür.
Kanundaki "denizde" kavramı, HGK tarafından "gemide" olarak yorumlanmış,
gemi seferde veya seyir halindeyse "denizde çalışma", koşulunun
gerçekleşmiş sayılacağı, ayrıca gemi limanda da bulunsa, gemi
adamı fiilen gemide görevli olarak bulunuyorsa, bunu denizde çalışma
sayarak, fiili hizmet süresi tanımıştır. (Yarg.HGK. 27.9.2000 t.21-
1101/1182 s. Kararda ise aksi görüşü savunmuştu. Karara destek olan
Tuncay'ın değerlendirmesi için bkz. Yargıtay kararları 2000,223).
Burada, gemi ile veya denizle ilgili olarak zaman zaman gemiyi terk
etmenin, gemiden veya denizden kopma sayılmaması gerektiğini, bu süreler
için de itibari hizmetten yararlanılması gerektiğini düşünüyoruz.
(Yarg.HGK.nun 7.2.2001 t.,21-21/525 s. kararında da aynı görüşler tekrarlanmıştır,
Đşveren, Mayıs2001,15).
Yarg.10.HD.nin 27.4.2001 t., 2609/3298 s. kararında ise, çalışılmayan
sürelerin itibari hizmetten yararlanıp yararlanmayacağı konusu ile
itibari hizmetin sigortalılık süresini mi, prim ödeme gün sayısını mı yoksa
hepsini mi etkileyeceği konusu ele alınmıştır. Kararda diğer birçok kararda
da olduğu gibi, önce çalışma koşullarının itibari hizmet gerektirip
gerektirmediğinin araştırılması, daha sonra çalışmaların tümünün bu işlerde
geçip geçmediğine bakılması hatırlatılmış daha sonra da itibari hizmet
gerektiren bu dönemde çalışılmayan (izin, rapor, cumartesi, pazar,
tatil) süreler için de itibari hizmet tanınıp tanınmayacağı üzerinde durulmuştur.
10.HD.ne göre itibari hizmetten yararlanmayı gerektiren işler yıpratıcı,
ömrü kısaltıcı işlerdir. Eğer sigortalı sürekli bu işlerde çalışmış ve
prim ödemişse, fiilen çalışılmayan günler de itibari hizmetten yararlandırılmalıdır.
Bu sonuç çalışılmadığı halde çalışılmış kabul edilen.
Đş.K.m.51'e de uygun düşecektir.(karara ekli karşı oy, çalışılmayan sürelerin
dikkate alınmamasını, iş K.51'in bu konuyla ilgisi olmadığını ileri
sürmektedir ki bizce bu gereksiz bir kısıtlama olur. Dikkate alınmayacak
olan ek m.5. kapsamında olmayan çalışmalardır. Yoksa bu kapsamdaki
çalışmalar bir bütündür. Bunun içinden ayrıca çalışılmayan izin, rapor,
tatil günleri ayıklanamaz)
233