Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

Hukuku, 3. Bası, Đstanbul 1984, 183-184) ve bir görüşe göre medeni ceza olduğu ileri
sürülmüştür (Mustafa Çenberci, Đş Kanunu Şerhi, Ankara 1984, 254). Ancak, ihbar
tazminatının götürü bir tazminat olması (ihbar tazminatına ilişkin götürü tazminat görüşü
için bkz. Kemal Oğuzman, Türk Borçlar Kanunu ve Đş Mevzuatına göre Hizmet "Đş"
Akdinin Feshi, Đstanbul 1955, 276; Ünal Narmanlıoğlu, Đş Hukuku, I, Ferdi Đş Đlişkileri, 3.
Bası, Đzmir 1998, 299; Sarper Süzek, Đş Hukuku, Đstanbul 2002, 448) yaptırım amacının
tazminat amacı ile yarışmasına olanak vermektedir. Oysa aynı şeyi SSK'nun 10.
maddesinde işveren için öngörülen yasal borç bakımından söylemek güçtür. Çünkü,
SSK'nun 10. maddesinde öngörülen sorumluluk açıkça iş kazası ya da meslek hastalığı
sonucu ortaya çıkan zarara göre belirlenmektedir. Şu halde, işçisini kuruma bildirmeyen
işverenin meydana gelecek bir iş kazasından ya da meslek hastalığından sorumlu tutulması
yaptırım amacı da içeren ancak tazminat olma özelliği ağır basan bir borçtur. Aslında
Centel tarafından ihbar tazminatına ilişin olarak ileri sürüldüğü gibi, bir norm çifte amaca
yönelse de hukuki niteliği bakımından iki yöne sahip olduğu genellikle düşünülmez
(Tankut Centel, Đş Hukuku, C.I, Bireysel Đş Hukuku, Đstanbul 1994, 191). Bu nedenle,
SSK'nun 10. maddesindeki sorumluluğu hukuki niteliği bakımından yasadan doğan, kusur
esasına dayanmayan bir tazminat olarak nitelemek ve işverenin sorumluluğu yönünden
illiyet bağının kesilip kesilmeyeceğini bu bakış açısıyla değerlendirmek isabetli olur.
Ekleyelim ki, işverenin işçisini kuruma bildirmemesinin yaptırımı SSK'nun 140/b
maddesinde zaten ayrıca düzenlenmiş ve anılan davranış içindeki işverenler bakımından
idari para cezası öngörülmüştür. Bu da, Kuruma bildirilmeyen işçinin bir iş kazasına
uğraması ya da meslek hastalığına yakalanması durumunda doğan zarardan işverenin
kusur aranmadan sorumlu tutulmasının tazminat özelliğini öne çıkarmakta, böyle bir
düzenlemenin temelinde daha çok kurum zararının karşılanması ve güvenceye
kavuşturulması düşüncesinin yattığını göstermektedir.
Borçlar hukuku sistemimize göre, gerek kusurlu gerekse kusursuz sorumluluk
durumlarında neden ile sonuç arasındaki uygunluğun (yerleşmiş deyimle uygun illiyet
bağının) kesilmesi mümkündür. Kusurlu sorumlulukta, belirli sonucu doğurmaya yetecek
birden çok nedenden biri diğerinin önüne geçerek, o nedenle sonuç arasındaki uygun
illiyet bağını keserken, Kusursuz sorumlulukta uygun illiyet bağını kesen neden, yürütülen
faaliyetin yarattığı tehlike ile sonuç arasına girerek aralarındaki illiyet bağının
uygunluğunu bozmaktadır (bkz. Fikret Eren, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun Đlliyet
Bağı Teorisi, Ankara 1975, 171-210 [Đlliyet Bağı]; aynı yazar, Borçlar Hukuku Genel
Hükümler, C.II, 4. Bası, Ankara 1991, 94-110; M. Kemal Oğuzman-M.Turgut Öz,
Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Đstanbul 1998, 503-504, 643). Nitekim hukuk
sistemimizde, işverene karşı, işçi ya da hak sahiplerince Sosyal Sigortalar Kurumu
tarafından karşılanmayan zararlara ilişkin olarak açılan tazminat davalarında, kusursuz
sorumluluk ilkesi uygulandığında, işverenin zarardan sorumlu tutulabilmesi için iş kazası
ile zarar arasında uygun illiyet bağının bulunması yeterli görülmemekte ayrıca, işverenin
işletmesinin yarattığı tehlike ile zarar arasında da uygun illiyet bağı bulunması