Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

c) Primlerin Resen Tespiti
506 s.K.m.79.'da işverenin kuruma vermesi gereken prim belgeleri
düzenlenmiştir. Bu belgeler kuruma verilmezse, kurum bir ay içinde fiilen
veya kayden çalıştığını tespit ettiği sigortalılara ait belgelerin verilmesi
konusunda işverene tebligat yapar. Buna rağmen yine belgeler verilmez
veya eksik verilirse, Kurum bu belgeleri re'sen düzenler ve ihtiva ettiği
prim tutarının ödenmesini ister (m.79/VII). Đşveren bir ay içinde prim
borcunu ödemek veya Kurum Ünitesine itiraz etmek zorundadır. Đtirazı
reddedilirse, red kararının tebliğinden itibaren bir ay içinde Đş Mahkemesine
itiraz edebilir.
— Yarg.10.H.D.26.2.2001 t., 8250/1371 s.kararı yukarıda özetlediğimiz
kuralın tekrarından ibarettir. Kararda ayrıca müfettiş tutanaklarının
aksinin ancak eşdeğer belgelerle kanıtlanabileceğini bu açıdan elektrik
aboneliğinin, vergi yoklama kağıdının işyeri bildirgesinin esas alınabileceğini,
bunların birlikte değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerektiği belirtilmiştir.
d) Yanlış Mercie Đtiraz
Yarg.10.HD.15.11.2001 t., 7493/7794 s. kararında ilk itirazın bir aylık
süre içinde Kurum Ünitesi yerine doğrudan Đş Mahkemesine yapılan
itirazı geçersiz saymamış, davacıya mehil verilerek önce Kuruma itiraz
imkanının verilmesini, Kurumun itirazı reddetmesi üzerine davaya devam
edilmesini uygun bulmuş, mahkemeye yapılan itirazın geçersiz sayılarak,
itiraz hakkının düşürülmesini MK.m.2'deki dürüstlük kuralına (objektif
iyi niyete) aykırı bulmuştur.
e) Primlerin Resen Hesaplanması
506 s.K.un 79.m.deki primlerin resen tespiti dışında bir diğer denetim
yolu da primlerin resen hesaplanması idi. Sigorta müfettişinin teftiş,
kontrol ve denetimine bağlı bu yoldan yararlanarak, kurum müfettişleri,
işverenin her türlü kayıt ve belgelerini inceleyerek, ilgililerden bilgi alarak,
işverenin yapılan işe ve üretime göre, eksik bildirimde bulunduğunu
saptayabiliyor, ek prim tahakkuku yapabiliyordu (asgari işçilik miktarı)
(bkz. Güzel/Okur 162; ayrıca bkz. Okur, Sigorta Teftiş Kurulu Başkanlığına
Đlişkin Bir Değerlendirme, Sosyal Güvenlik Dünyası, Mayıs-
Temmuz 2001, 23-33). Ancak "primleri resen hesaplama" yolunun dayanağı
olan 4792 s.K.un 3917 s.K.la değişik 6.m. 4.10.2000 tarihinde yürürlüğe
giren 616 s.KHK ile yürürlükten kaldırılmıştır.
2001 yılında verilen bir dizi karar, kesinleşmiş dosyalar dışındaki tüm
işlemlerin dayanaktan yoksun kaldığına, görülmekte olan primlerin resen