Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

mahkeme kararını bozmuştur. Karar metninde sözkonusu TĐS hükmü yer
almamakla birlikte, tazminatın haksız fesih haline özgülenmiş olması durumunda,
feshin haklılığına ilişkin ispat yükü işverendedir. Bu bağlamda
Yüksek Mahkemenin genelde iş güvencesi tazminatına hak kazanıldığının
işçi tarafından ispat edilmesi gerektiğine ilişkin ifadesi yerinde değildir.
Bu tazminatın bir kötüniyet tazminatı niteliğinde olması durumunda ise,
ispat yükü işçide olmakla birlikte somut olguların değerlendirilmesi,
olayların kronolojik sırası feshin kötüniyetli fesih niteliğinde olup olmadığı
konusunda belirleyicidir.
9HD'nin bir diğer kararında yine toplu iş sözleşmesinde öngörülen
keyfi ve haksız işten çıkarma durumunda kıdem tazminatının on katı tutarında
iş güvenliği tazminatı ödeneceğine ilişkin hükme dayanarak iş
güvencesi tazminatına hükmedilmesi durumunda ayrıca ĐşK. md. 13/C'de
öngörülen kötüniyet tazminatına hükmedilemeyeceği yolunda karar
verilmiştir. Gerçekten toplu iş sözleşmesinde iş güvencesi tazminatı adı
altında kötüniyet veya haksız fesih tazminatı öngörülmesi durumunda
taraflar anılan durumlar için özerk düzenleme yetkileri çerçevesinde
yaptırım belirlemiş olup, artık ĐşK. md. 13'de öngörülen tazminatın talep
edilebilmesi mümkün olmamalıdır. Meğer ki, toplu iş sözleşmesinde
açıkça her iki tazminatın talep edilebileceğine ilişkin hüküm bulunsun.
Bu itibarla karar isabetlidir.
Yargıtayın 22.05.2001 tarih, 6099/8722 sayılı kararı toplu iş sözleşmesinde
yer verilen disiplin hükümlerine ilişkindir (ĐBD., C. 76, S. 1,
2002, 264-265). Karara konu olayda davacı işçinin hizmet sözleşmesi işveren
temsilcisi belediye başkanına asılsız isnatlarda bulunduğu gerekçesi
ile feshedilmiş, davacı işçi feshin haksız olduğu gerekçesi ile ihbar ve
kıdem tazminatı taleplerinde bulunmuştur. Davacının taleplerini reddeden
yerel mahkeme kararı Yüksek Mahkemece bozulmuştur. Kararın gerekçesinde
toplu iş sözleşmesinin disiplin hükümlerine ilişkin 61. maddesinde
"amirlere, çalışma arkadaşlarına ve maiyetine karşı küfür, hakaret
ve fiili saldırıda bulunmak" eylemlerine öncelikle gündelik kesme cezası
öngörüldüğü, bu nedenle davacı işçiye eylemi nedeniyle gündelik
kesme cezası verilmek gerekirken hizmet akdinin feshine karar verilmesinin
doğru olmadığı belirtilerek davacının ihbar ve kıdem tazminatı taleplerinin
kabul edilmesi gerektiği yolunda hüküm tesis edilmiştir.
Dava konusu olayda da görüldüğü gibi, uygulamada işverenin haklı
nedenle fesih hakkına getirilen sınırlamalar ĐşK. md. 17 uyarınca fesih
hakkı veren nedenlerin değiştirilmesi veya bunların yerine disiplin cezası
öngörülmesi biçiminde gerçekleşmektedir. Şüphesiz yukarıda da belirtildiği
gibi, toplu iş sözleşmesi taraflarının özerk düzenleme yetkileri çerçe-
118