Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

umudur. Davacı hem isteğe bağlı, hem de askerlik borçlanmasının geçerli
olduğunun tespitine karar verilmesini istemiş, mahkeme talebi reddetmiştir.
Davacının bu davayı açma nedeni, isteğe bağlı borçlanma miktarı
ile, askerlik borçlanma miktarının ayrı ayrı belirtilmemiş oluşudur.
21 HD, böyle bir belirtmeye gerek olmadığı, önemli olanın borçlanma bedellerinin
yasada belirlenen süre içinde ödenmesidir, bunlar süresinde
ödendiğine göre davanın kabulü gerekirken reddi isabetli değildir diyerek,
mahkeme kararını bozmuştur.
Burada borçlanma miktarının ayrı ayrı belirtilmesinin aranması sanırız
bu sürelerin çakışıp çakışmadıklarını görmek ihtiyacından doğmaktadır.
Ancak karardaki açıklamalardan böyle bir çatışmanın olmadığı anlaşılmaktadır.
Davacı askerliğini Bağ-Kur sigortalılığından çok önce
yapmıştır. Đsteğe bağlı sigortalılık da zorunlu Bağ-Kur sigortalılığından
çok sonradır. Mahkemenin bu ayrı ayrı belirtme ihtiyacını, borçlanma
karşılığı ödenecek primlerin hesabı açısından görmek istediği düşünülse
de bu davanın reddini değil, dava sırasında bu konunun araştırılmasını
gerektirir ki, bu da mahkemenin görevleri arasında olup, mahkeme yapmadığı
araştırmanın bedelini, davacıya davanın reddi yoluyla ödetemez.
2. Bağ-Kur'da Tespit Davaları
2001 kararlarının Bağ-Kur'la ilgili olanlarının önemli bir bölümü de
tespit davalarıyla ilgilidir. Kısa bir girişten sonra tespit davası ile ilgili ilginç
kararları ayrı ayrı ele alıp değerlendirmeye çalışacağız.
10.HD.nin 21.4.1994 t. 2350/7821 sayılı kararı, 1479 s.K.da 506
K.daki 79/8 (10)'a benzer bir hüküm olmadığı gerekçesiyle, mahkemenin
sigortalı yararına yaptığı tespiti bozmuş, YHGK'da bu konuda yerel mahkemeyi
haklı bularak direnme kararını onamıştır. (ĐKĐD. sy. 425, 1996,
11831). YHGK'nun bu görüşü bu gün de sürmektedir.
1995 seminerinde kararları değerlendiren Sözer, bu konuda, tespit
davaları bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının saptanmasına ilişkin
davalardır. HUMK'da açıkça düzenlenmiş değildir. Bazı yasalarda tespit
davalarına işaret eden hükümler bulunmakla birlikte (2822
s.Sen.K.m.46;506 s.SSK m.79/8 (10) gibi). Ancak Türk hukuk doktrininde
ve Yargıtay kararlarında bu davaların açık hüküm bulunmayan
hallerde de açılabileceği konusunda görüş birliği vardır. (Sözer, Yargıtay
Kararları 1995, 215-216; ayrıca bkz. Kuru/Arslan/Yılmaz, Medeni Usul
Hukuku, Ankara 2001, 324 vd.)
— Yarg.21.HD.2.4.2001, 2023/2452 s. kararında, sigortalı hizmet süresinin
tespiti ile yaşlılık aylığına hak kazanmış olduğunun tespitini istemiş,
Yarg. 21.HD. mahkemenin talebi kabul eden kararını bozmuştur.
251