Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

Yargıtayın ikramiye ile işyeri uygulamasını ele aldığı bir başka kararında,
davacı öğretmen 1991 yılından beri davalıya ait öğretim işyerinde
çalıştığını, kendisine diğer öğretmenlere de ödenmekte olan ikramiyenin
son iki yıldan beri ödenmediğini, bu nedenle sözleşmeyi feshettiğini ileri
sürerek iki yıllık ikramiye alacağı ile kıdem tazminatının hüküm altına
alınmasını istemiştir. Bu talep karşısında yüksek mahkeme şu yönde bir
karar vermiştir: "Taraflar arasında düzenlenen sözleşme dosyada mevcut
olup böyle bir ikramiye adı altında öğretmene bir ödeme yapıldığını gösteren
herhangi bir düzenlemeye yer verilmiş değildir. Bu tür bir ödemenin
yapıldığını gösteren yazılı bir belgeye de rastlanmamıştır. Davacı kendi
durumunda bulunan şahitleri dinletmiş ise de bunların ifadelerine dayanarak
sonuca gidilmesi doğru olmaz...Bir an için ikramiye ödemesinin
mevcut olduğu kabul edilse bile, iki yıldan beri ödenmediği orada olduğuna
göre böyle bir durum artık iş şartı haline gelmiş sayılmalıdır. Açıklanan
nedenlerle davanın reddine karar verilmelidir" (Y9HD, 13.9.2001,
9759/13645, Çimento Đşv., Kasım 2001, 45-46).
Her ne kadar taraflar arasındaki iş akdinde ikramiye ödeneceği yazılı
değilse de eğer davacı tanıklarının da iddia ettiği gibi 1991 yılından beri
her yıl ikramiye verilmekte ise bu konuda artık iş koşulu haline gelmiş bir
işyeri uygulaması ortaya çıkmıştır (Camerlynck, Le contrat de travail,
Droit du travail, T.I, ed.2, Paris 1982, 40. Lyan-Caen-Pélissier-Supiot,
Droit du travail, ed.19, Paris 1998, 71-72. Mazeaud, 38 vd. Ekonomi,
28-29. Çelik, Đş Hukuku Dersleri, B. 15, Đstanbul 2000, 84-85. Soyer,
Genel Đş Koşulları, Đzmir 1987, 41 vd. Süzek, Đş Hukuku, 60 vd.) Kanımıza
göre işyeri uygulaması sonucunda işçi aleyhine bir iş koşulunun
oluşması da kabule dilemez. Bu nedenle yüksek mahkemenin "iki yıldan
beri ödenmediği ortada olduğuna göre böyle bir durum artık iş şartı haline
gelmiş sayılmalıdır" şeklindeki görüşü isabetli değildir.
Ancak buna karşılık iş koşulu haline gelmiş bulunan ikramiye ilk yıl
ödenmediğinden işçi bunun ödenmesini talep edebilir veya çalışma koşulunun
uygulanmaması nedeniyle sözleşmeyi ĐK 16/II,e uyarınca haklı
nedenle feshedebilirdi. Davacı süresi içinde iş akdini feshetmemiş ve iki
yıldan beri de söz konusu ikramiyeyi talep etmemiş olduğuna göre işverence
işyeri uygulamasından vazgeçilmesini zımnen kabul etmiş sayılmalıdır
(Süzek, Đş Hukuku, 64).
Yargıtay maktu aylıkla ilgili bir kararında isabetli sonuca varmıştır.
Yüksek mahkemenin söz konusu kararına göre "Bu durumda ücretlerin
aylık ödendiği ve aylık miktarların maktu olduğu açıktır. Bazı aylar 30
bazı aylar 31 ve bazı aylar daha az günden oluşabilir. Bu bakımdan 31
gün çeken aylar için bir gün eksik ücret ödendiği sonucuna varılamaz. Bu