Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

kazası olarak değerlendirilen durumlar belirtilirken ilk olarak sigortalının işyerinde
bulunduğu sırada meydana gelen kazalara yer verilmiştir (m.11/A,a). Maddenin açık
anlatımı karşısında, kaza olayı işyerinde meydana gelmişse, sigortalıyı fiziksel ya da
psikolojik olarak sakatlamışsa ve ortaya çıkan zararlı sonuç ile kaza olayı arasında
uygun illiyet bağı varsa, söz konusu olay başka hiçbir koşula gerek olmaksızın iş kazası
sayılır. Bu yaklaşımla dava konusu olayda olduğu gibi kazanın iş süreleri dışında
gerçekleşmesi de iş kazası sayılmasını engellememektedir. Görüldüğü gibi Sosyal
Sigortalar Kanununun iş kazası tanımı, Uluslararası Çalışma Örgütünün iş kazasını iş
süreleri içinde gerçekleşen olaylarla sınırlayan tanım önerisinden de bir adım ileridedir.
Bu durumda, incelemeye çalıştığımız dava konusu olay sosyal sigortalar hukuku
anlamında iş kazası olarak nitelenebilir (bkz. Kenan Tunçomağ, Sosyal Güvenlik
Kavramı ve Sosyal Sigortalar, 5. Bası, Đstanbul 1990, 259-260; Reşat Atabek, Đş Kazası
ve Sigortası, Đstanbul 1978, 52-53; Fikret Eren, Borçlar Hukuku ve Đş Hukuku Açısından
Đşverenin Đş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Sorumluluğu, Ankara 1974, 18
[Đşverenin Sorumluluğu]; Ali Güzel - Ali Rıza Okur, Sosyal Güvenlik Hukuku, 8. Bası,
Đstanbul 2002, 191-192; Đlhan Ulusan, Özellikle Borçlar Hukuku ve Đş Hukuku Açısından
Đşverenin Đşçiyi Gözetme Borcu ve Bundan Doğan Hukukî Sorumluluk, Ankara 1990, 75-
76; Akın, Maddi Tazminat, 26-30). Nitekim Sosyal Sigortalar Kurumu yasanın öngördüğü
kurala uyarak ölen işçinin hak sahiplerine gerekli olan yardımları yapmıştır.
Buna karşılık öğretide Tuncay tarafından savunulan bir görüşe göre, yasa koyucu iş
kazasını tanımlarken iş ile kaza olayı arasında nedensellik bağı bulunduğunu gösteren
belirli karineler saptamıştır. Yasada öngörülen en güçlü karinelerden biri kazanın işyerinde
meydana gelmesidir. Ancak bu karineler kesin nitelikte olmayıp aksinin ispatı her zaman
mümkün olan nispi karinelerdir. Öyleyse, işveren meydana gelen kazanın işyerinde
yürütülmekte bulunan işle ilgisinin bulunmadığını kanıtlayabilir. Bunun için kazanın
işverenin otoritesi altında meydana gelip gelmediğini araştırmak gerekir. Ancak, bu
bağlamda otorite ölçütünü geniş yorumlamak yerinde olur. Kaza meydana geldiği sırada
işçi tarafından görülmekte olan iş işverenin çıkarlarına hizmet ediyorsa işçinin işverenin
otoritesi altında bulunduğu kabul edilmelidir. Bu yaklaşımla, kazanın yapılan iş ile ilgili
olmadığı kanıtlanırsa, kaza işyerinin coğrafi sınırları içinde de meydana gelse iş kazası
olarak nitelendirilemez (A. Can Tuncay, Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, 9. Bası,
Đstanbul 2000, 222 [Sosyal Güvenlik] ).
Ancak Yargıtay genellikle, yasanın açık lafzına uygun olarak kazanın işyeri sınırları
içinde meydana gelmesini sosyal sigortalar hukuku anlamında iş kazasının varlığı için tek
başına yeterli görme eğilimindedir. Örneğin, öğle tatilinden sonra görevine dönerken tren
çarpması sonucu yaşamını yitiren işçi bakımından, tren yolu davalı işverene ait işyerinden
geçtiği için, başka deyişle zararlandırıcı sigorta olayının meydana geldiği yer işverenin
hakimiyet alanında bulunduğundan bu olay Yargıtayca iş kazası sayılmıştır (Y21HD.,
2.6.1997, E.3596, K.3672, Erkan Ertürk, Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulaması, Ankara
1999, 115). Aynı yaklaşımla Yargıtay, ara dinlenmesi sırasında meydana gelen kaza
(Y9HD., 3.7.1968, E.6077, K.9443, Ali Nevzat Erol, iş Kazaları ve Meslek Hastalık-