Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

yapılması gerektiğini karara
bağlamıştır (Y10HD.,
4.4.1995, E.3066, K.3340,
Đhsan Çakmak, Şerhli Sosyal
Sigortalar Kanunu, C.1-2,
Ankara 2001, 186-187;
Y10HD., 6.12.1983, E.6132
K.6230, Çenberci, Şerh 1985,
113).
Öğretide de, SSK'nun 10. maddesinde kusura dayanmayan bir sorumluluk hali
düzenlendiği için yapılan işle kaza olayı arasındaki illiyet bağının kesilmesinin mümkün
bulunmadığı, hatta bu konuda 10. Hukuk Dairesinin yaptığı gibi tazminattan indirime de
gidilemeyeceği, işverenin alacağın tümünden sorumlu tutulması gerektiği savunulmaktadır.
Bu görüşe göre, işvereni cezalandırma düşüncesini içeren SSK'nun 10. maddesi
çerçevesinde tazminatın sınırlandırılması düşüncesinin yeri olmamalıdır (Tuncay, Sosyal
Güvenlik, 341; Güzel-Okur, 242-243; Centel, Değerlendirme 1986, 229; Teoman
Ozanoğlu, "Sosyal Sigortalar Kurumunun Kaçak Đşçi Çalıştıran Đşverenlere Rücuu
Meselesi", Çimento Đşveren, Temmuz 1994, 12).
Oysa biz, SSK'nun 10. maddesi bağlamında da, yürütülen iş ile kaza olayı arasındaki
uygun illiyet bağının kesilmesinin düşünülebileceği kanaatindeyiz. Öncelikle belirtelim ki,
bu konuda bir değerlendirmeye gidilirken borçlar hukukunun sorumluluk ilkelerinin göz
ardı edilmemesi ve bu ilkelerden çok fazla uzaklaşmadan soruna yaklaşılması isabetli olur.
Çünkü, SSK'nun 10. maddesi işçisini Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirmeyen işveren
bakımından, iş kazası ya da meslek hastalığının gerçekleşmesi koşuluyla bir borç
doğurmaktadır. Burada genel olarak kullanılan deyimle yasadan doğan bir borç (tazminat)
söz konusudur. Daha doğrusu, işverenin işçisini sosyal sigorta kurumuna bildirmemesi
olgusuna yasa iş kazası ya da meslek hastalığı ile birleşmesi koşuluyla borç doğurucu bir
etki (hüküm) bağlamaktadır (yasadan doğan borç kavramına ilişkin olarak bkz. Necip
Kocayusufpaşaoğlu, Borçlar Hukuku Dersleri, Birinci Fasikül, 2. Bası, Đstanbul 1985,
92-96).
Yasanın böyle bir borç öngörmesi tazminat amacına yönelik olduğu kadar, öğretide
ileri sürüldüğü gibi bir yaptırım amacı da taşımaktadır. Bu nedenle öğretide söz konusu
tazminatın medeni ceza olarak adlandırıldığı da görülmektedir (bkz. Çenberci, Şerh 1985,
107; Ozanoğlu, 12, Aslanköylü, 244; Araslı, 384). Kanımızca, burada hem tazminat hem
de yaptırım amacı taşıyan çift amaçlı bir borcun bulunduğunu kabul etmek mümkündür.
Ancak bu borç bakımından, tazminat olma özelliğinin daha ağır bastığı kanaatindeyiz.
Çünkü burada doğrudan doğruya bir zararın karşılanması söz konusudur. Buna karşılık,
yaptırım olma özelliğini ön plana çıkarabilecek olan götürülük unsuru yoktur. Benzer bir
tartışmanın söz konusu olduğu ve yine çift amaçlı bir yapıya sahip olduğu belirtilen ihbar
tazminatının da yaptırım amacı taşıdığı (bkz. Münir Ekonomi, Đş Hukuku, C.I, Ferdi Đş
279