Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

geçim kaynağını oluşturan ücretinden yoksun kalmasını kabul etmek de
iş hukukunun koruyucu ilkesiyle bağdaşamaz (Süzek, Đş Hukuku, 241).
Kanımıza göre sorunun çözümü, yapılacak yasayla çağrı üzerine çalışmalar
düzenlenirken bu tür çalışmalarda hafta, ay veya yıl gibi bir zaman
dilimi içinde işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri
takdirde, yasayla haftalık bir çalışma süresinin (örneğin 15 saat) taraflarca
kararlaştırılmış sayılması ve bu belirlenen sürede işçi çalıştırılsın
veya çalıştırılmasın ücrete hak kazanmasıdır.
d) Ödünç iş ilişkisi
Yargıtay ödünç iş ilişkisinde ücret alacağının kimin tarafından ödeneceği
konusunda 2001 yılında birbiri ile çelişik iki karar vermiştir. Yüksek
mahkeme 26.11.2001 tarihli kararında (Y9HD, 18986/18590, Kılıçoğlu,
1323), davacı işçinin davalı bakanlık personel olarak çalışmakta iken
meydana gelen deprem nedeniyle valilik kriz merkezi başkanlığı bünyesinde
geçici görevlendirildiğini, bu durumda valilik kriz merkezi başkanlığı
fazla çalışma ve tatil çalışmaları karşılığı ücretten davalı bakanlığın
sorumlu tutulması gerektiğini haklı olarak kararlaştırmıştır. Buna karşılık
yine yüksek mahkeme 7.5.2001 tarihli diğer bir kararında (Y9HD,
7.5.2001, 7837/7889, Çimento Đşv., Temmuz 2001, 34), davacının fazla
çalışma yaptığı dönemde geçici olarak başbakanlık emrinde çalıştırılması
halinde bir ödünç iş ilişkisinden söz edileceğinden fazla çalışmayı yaptıran
kurumun dava konusu alacaktan sorumlu olması gerektiğini hükme
bağlamıştır.
Yargıtayın ikinci kararının isabetli olduğu söylenemez. Çünkü ödünç
iş ilişkisinde işçinin ödünç alan işverenle arasında iş akdi ilişkisi bulunmadığından
fazla çalışma ücreti ve diğer ücretlerin ödünç veren işveren
tarafından ödenmesi gerekir (Engin, 105. Akyiğit, Ödünç Đş, 141. Süzek,
Đş Hukuku, 250). Meğer ki, ücretin üçüncü kişi (ödünç alan) tarafından
ödeneceği taraflar arasında kararlaştırılmış olsun (ĐK 26/1). Karar
metninden bu yönde bir anlaşmanın olduğu sonucuna varılamadığından
yüksek mahkemenin söz konusu kararına katılmak mümkün bulunmamaktadır.
II. ĐŞ ĐLĐŞKĐSĐNĐN HÜKÜMLERĐ
1. Đşverenin Yönetim Hakkı
Yargıtay 2001 yılında verdiği kararlarda da işçinin işinin tek taraflı
olarak aleyhe değiştirilmesini işverenin yönetim hakkının çerçevesi içinde
bulunduğunu kabul etmemekte ve bu nedene dayanarak işçinin iş akdini
feshini haklı kabul etmektedir. Gerçekten yüksek mahkeme, uzun yıllar