Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

Çalışma geçici olmayıp süreklilik kazanırsa, artık 7. m.nin kapsamı
dışına çıkar. Çalışılan ülke sosyal güvenlik sistemine tabi olunur (Tuncay,
194). "Geçicilik" konusunda madde de bir açıklık yoktur. Her somut
olayda çalışmanın geçici mi, sürekli mi olduğu ayrıca incelenmelidir.
(Yarg.HGK. 18.10.2000 t., 21-1224/1302 s.kararında, görevlendirmenin
süresinin önemli olmadığını, 7. m.de süre bulunmadığını kabul
etmektedir (karar ve karara katılmayan görüşü için bkz. Tuncay, Yargıtay
Kararları 2000, 193).
Yargıtay kararında aranan diğer koşul ise, "çalışılan ülkeden yardım
görmemek"tir. Bizce bu koşulun aranmasına gerek yoktur. Sistemimizdeki
"Teklik ilkesi" Türkiye'de yapılacak yardımlar açısından aranmaktadır
ve sigortalıya yöneliktir. Tek kurumda sigortalı olmak, tek kurumdan
sağlık yardımı almak, hak sahipleri yönünden teklik ilkesi aynı katılıkta
uygulanmamaktadır. 92 ve 93 maddelere göre gelir ve aylık birleşebilmekte,
ayrıca aynı kişi değişik kurumlardan aynı anda gelir veya aylık
alabilmektedir (Bkz.Güzel/Okur 347; Saraç, Birden Fazla Gelir ve Aylık
Bağlanması; Tebliğ VII). Yurt içinde bu kadar yumuşatılmış olan teklik ilkesinin
yurt dışında yapılacak yardımları da engellememesi gerekir. 506
nın sisteminde de bunu engelleyecek bir hüküm yoktur (Karş, Tuncay,
Yargıtay Kararları 2000,189).
d) Eşin Sigortalılığı
Sigortalılık için zorunlu olmayan ücret koşulu eşin sigortalılığı açısından
ayırıcı özelliktedir. 506 s.K.un 3/I, B bendi "Ücretsiz çalışan eşi" sigortalı
saymamıştır. Ancak eş ücret alarak eşinin işyerinde çalışıyorsa sigortalı
olabilecektir. (Çenberci; 58; Güzel/Okur, 101; Güzel, Yargıtay
Kararları 1999,298)- Yarg. 21. HD. 24.5.2001, 3777/4080 s.kararında,
eşin sigortalı sayılması için ücret yanında çalışmanın gerçek olması da
aranmaktadır. Bu konuda işveren eşin kabulünün tek başına hukuki sonuç
doğurmayacağını da vurgulamaktadır. 21.HD., mahkeme bu konuda
yeterli araştırma yapmadığı, işyeri kayıt ve belgelerini eklemediği, ücret
ödemeye ilişkin belgeleri incelemediği, çalışmanın gerçekten olup olmadığına
yönelik yeterli araştırma yapılmadığı için kararı bozmuştur.
e) Vahidi Fiatla (tek fiat) Çalışanın Sigortalılığı
Yarg. 21.HD.nin 18.6.2001 t. 4674/4855 s.kararı, orman deposunda
orman ürünlerinin tasnif ve istif işinde vahidi-fiat üzerinden çalışanların
durumuna ilişkindir. Orman genel müdürlüğü bunların sigortalı olmadığını
ileri sürerek kurum alacağının iptali için dava açmış, mahkeme talebi
kabul etmiş, 21. HD. ise kararı bozmuştur. 21. HD.nin bozma gerekçesi,
çalışmada zaman ve bağımlılık unsurlarının varlığı, çalışanların iş güçle-