Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

29.8.1977 t.2108 s.kanunla köy ve mahalle muhtarlarından bir sosyal
güvenlik kurumuna bağlı olmayanlar Bağ-Kur kapsamına alınmışlardır.
Bunlar yeniden seçilmeme veya görevlerinden ayrılma hallerinde
primlerini ödeyerek Bağ-Kur'la ilişkilerini sürdürebilirler. (Güzel/Okur,
460 Tuncay, 429; Güzel, Yargıtay Kararları 1985, 190; Güzel, Bağ-Kur
Sigortalılığı, 210).
Yarg.21.HD.21.2.2001 t., 9415/1377 s. kararı muhtarın sigortalılığına
ilişkindir. Davacı muhtar, muhtar seçildiğinde isteğe bağlı SSK sigortalısı
olduğunu, hakkında 2108 s. K.un uygulanamayacağının tespitine,
SSKurumunca iptal edilen isteğe bağlı SSK sigortalılığının tanınmasını
istemiştir. Mahkeme talebi kabul etmiş 21.HD. ise bu kabul kararını
bozmuştur.
21.HD.ne göre sorun 2108 s.K.un 4.m.inin yorumunda düğümlenmektedir.
Bu maddeye göre köy ve mahalle muhtarları seçildikleri sırada,
herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı değillerse 1479 s. Bağ-Kur
kanunu kapsamına alınacaklardır. Đsteğe bağlı sigortalı olmak, maddede
anılan "bir sosyal güvenlik kurumuna bağlılık" olarak yorumlanabilir mi
21. HD. Buna olumsuz cevap vermektedir. Bu bağlılıktan amaç isteğe
bağlı sigortalılık olmayıp mecburi sigortalılıktır. Bağ-Kur sigortalısı olmak
hak ve yükümlülüğünden kaçınılamaz. Bağ-Kur K. m.26 bunu açıkça ortaya
koymaktadır.
Gerçekten amaç muhtarlara bütünüyle bir sosyal güvenlik paketi
sunmaktır. 2108 s.K. muhtarlar 2108 s.K. kapsamına alınmıştır, demektedir.
Buna engel olacak tek neden, muhtarın daha önce başka bir sosyal
güvenlik kurumuna tümüyle bağlı olmasıdır. (Yani ya SSK'na ya
T.C.Emekli Sandığına, veya 506 s.K.un geçici 20.maddeye giren sandıklardan
birine) isteğe bağlı sigortalılık sadece malüllük yaşlılık ölüm sigortalıları
açısından bir bağlılıktır. Yasanın amacı ise, muhtarı tüm risklere
karşı güvenceye alarak onları korumaktır. Bu nedenle isteğe bağlı sigortalılığı,
muhtarın zorunlu Bağ-Kur'lu olmasına engel saymayan 21.HD.
kararı yasanın amacına uygundur.
d) Bağ-Kur Sigortalılığı ve Askerlik Borçlanması
SSK ve TCES'da olduğu gibi Bağ-Kur'da da askerlik borçlanması "kabul
edilmiştir (Ek m.9; Güzel/Okur, 507). Ayrıca ek geçici m.4'e göre isteğe
bağlı sigortalılara da 10 yıllık bir borçlanma imkanı tanınmıştır.
Yarg. 21.HD.nin 5.7.2001 t., 4287/5306 s.lı kararında, bir süre zorunlu
Bağ-Kur'lu olarak çalıştıktan uzunca bir süre sonra isteğe bağlı
Bağ-Kur statüsüne geçen ve isteğe bağlı Bağ-Kur'lulara tanınan 10 yıllık
borçlanma imkanı yanında askerlik borçlanması da yapan davacının du-