Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

Sosyal Sigortalar Kanunun 109. maddesine göre yapılacak olan inceleme
sonunda sigortalının ilk kez çalışmaya başladığı tarihte malûl olduğunun
kabul edilebilmesi ve bu nedenle kendisine malûllük aylığı bağlanamayacağı
sonucuna varılabilmesi için, söz konusu malûllüğün çalışma
gücünün 2/3'ünü ya da meslekte kazanma gücünün %60'ını kaybettirecek
düzeye ulaşmış olması gerekir. Đlk defa çalışmaya başladığı tarihte anılan
düzeylerde sakatlığı bulunmayan sigortalı daha sonra herhangi bir nedenle,
kendi kusuruyla dahi olsa çalışma gücünü 2/3 oranında yitirirse veya
hastalanması nedeniyle hastalık sigortasından yapılan tedavi sonucunda
iyileşmesi mümkün olmadığından çalışamaz raporu alırsa, ya da iş kazası
veya meslek hastalığı sonucunda meslekte kazanma gücünü %60 oranında
yitirirse, malûllük aylığı için öngörülen malûllük koşulu gerçekleşmiş olur.
Bu durumdaki sigortalı, malûllük aylığının bağlanması için aranan, 1800
gün prim ödemiş olma ya da en az beş yıldan beri sigortalı olma ve her yıl
için ortalama 180 gün prim ödeme koşullarını taşıyorsa, işten ayrılarak
Kuruma başvurduğunda kendisine malûllük aylığı bağlanır (bu konuda
bilgi için bkz. Tunçomağ, 330-336; Güzel-Okur, 279-286; Tuncay,
Sosyal Güvenlik, 258-263). Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin anılan
koşulların ilk derece mahkemesi tarafından yeterince incelenip
değerlendirilmemesi nedeniyle verdiği bozma kararı isabetlidir.
IV. YAŞLILIK SĐGORTASI
A. Sosyal Sigortalar Kanunu Uygulaması
1. Yaşlılık aylığını bağlayacak kurum
2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Hizmetlerin Birleştirilmesi
hakkında Kanunun hizmet birleştirmesi durumunda hangi sosyal
güvenlik kurumunun yaşlılık aylığını bağlaması gerektiğini düzenleyen 8.
maddesine göre, ilgililere birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden
son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurum
tarafından, hizmet sürelerinin eşitliği halinde ise, hizmet sürelerinden
sonuncusunun tabi olduğu kurumca kendi mevzuatına göre aylık bağlanır.
Maddenin ikinci fıkrasında ise, birinci fıkradaki kuralın istisnaları
öngörülmüştür. Söz konusu 2. fıkraya göre, malûllük, ölüm, 5434 sayılı
T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre yaş haddinden resen emekli olma,
süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları
kurumun kanunla değiştirilmesi durumlarında ilgililere hizmet sürelerinden
sonuncusunun tabi olduğu kurumca bu kurumun mevzuatına göre aylık
bağlanır (bu konuda bilgi için bkz. Güzel-Okur, 547-549; Tuncay, Sosyal
Güvenlik, 355-356).