Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

dönmüştür(YHGK.nun 22.10.1997 t., 10-588/857, 22.4.1999.,21-
284/300 ve daha sonraki kararları).
21 HD. HGK kararlarında, kesin dönüş koşulunun yokluğu halinde
Kurumun ne yapması gerektiği konusunda bir açıklık bulunmadığına
işaret ederek bu konuyu araştırmış ve 3201 s.K.un 6/B m.ile bir çıkış
bulmuştur. Bu m.de yurt dışı hizmet borçlanması sonucu aylık bağlananlar,
tekrar yurt dışında çalışmaya başlarlarsa aylıkları kesilecektir. Bunlar
tekrar yurda dönünce isterse eski aylıkları tekrar bağlanacak, isterse
yeni bir borçlanma ile aylık oranı ve miktarlarını arttırabileceklerdir. Buradan
çıkarılacak sonuç, kesin dönüş koşulu yoksa, yaşlılık aylığı bağlanmaması,
kesin dönüş koşulu gerçekleşene kadar işlemlerin askıya
alınmasıdır. Bu koşulun yokluğu,kişinin sosyal güvenlik haklarını ortadan
kaldırıcı bir neden olamaz. Sadece aylığın bağlanmaması veya bağlandıysa
kesilmesi sonucunu doğurabilir. Oysa Kurum bu durumlarda;
— Borçlanmayı ve buna bağlı olarak yaşlılık aylığını iptal etmekte,
— Đptale kadar ödenen aylıkları faizi ile geri almakta,
— Borçlanma bedelini, dövizdeki artışları dikkate almadan yıllar önceki
değerinden faiz dahi ödemeden iade etmekte,
— Hak düşürücü süreyi dikkate almamakta,
— Sigortalının yurt dışındaki sigorta kuruluşlarından primlerini geri
alıp almadığına, bu kurumlardaki haklarını yitirip yitirmediğini dikkate
almamakta,
— Kısaca ilgili sosyal güvenlik açısından ortada bırakılmaktadır.
Bu noktaları dikkate alan 21.HD., Kurumun, kesin dönüş koşulunun
gerçekleşmediği hallerde, yaşlılık aylığını kesmesi ve ödenen aylıkları geri
alması yerine, borçlanmanın ve buna bağlı yaşlılık aylığının iptali ile ödenen
aylıkları geri alması usul ve yasaya aykırıdır diyerek, borçlanma ve
yaşlılık aylığının iptaline ilişkin Kurum işlemlerinin kaldırılması talebini
reddeden mahkeme kararını bozmuştur.
Böylece yurt içinde işten ayrılma ile yurt dışında kesin dönüş koşullarının
işlevleri paralel hale getirilmek istenmiştir. Bunların yokluğu yaşlılık
aylığını ortadan kaldırmamakta, sadece koşulların gerçekleşmesine
kadar askıya almaktadır.
cc) Borçlanma Bedelinin Đadesi ve Faiz
Yarg.H.G.K.14.2.2001 t., 21-105/139 s. kararında (YKD. Haziran
2001, 814-819) kesin dönüş koşulunun yokluğu halinde borçlanmanın,
227