Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi 2001 ...

herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olarak çalışmama, her yıl
için 360 gün prim ödeme.
Yargıtay'ın 2001 yılı kararları arasında, bir kısmı da isteğe bağlı sigortanın
bu koşullarından bazılarına ilişkindir.
a) Yazılı Başvuru
Yarg.10 HD.nin 5.11.2001 t, 7155/7294 s.kararında isteğe bağlı sigortanın,
zorunlu sigorta ile çatışmaması gereğine ve konunun yaşlılık
aylığına etkisi de vurgulanmakla birlikte, kararda ağırlıklı konu sigortalının
yazılı başvurusudur. Olayda isteğe bağlı sigortalı iken, bunu iptal
etmeden zorunlu sigortalı olan davacının, daha sonra zorunlu sigortalılığı
sona ermiş, ancak davacı yeniden isteğe bağlı sigortalılık başvurusu
yapmadan primlerini gecikme zammı ile birlikte ödemiş, daha sonra da
tüm bu sürelerin dikkate alınarak, kendisine yaşlılık aylığı bağlanmasını
istemiştir. Kurumun isteğe bağlı sigortalılık konusunda yazılı başvurunun
yokluğu gerekçesiyle, talebi reddetmesi üzerine de bu davayı açmış,
mahkeme davayı reddetmiş, 10.HD. ise ret kararını bozmuştur. Karara
göre, prim ödememe isteğe bağlı sigortalılığı sonra erdirmez. Sona erme
için ilgilinin açık iradesine ihtiyaç vardır. isteğe bağlı sigortalılık, zorunlu
sigortalığın başlaması ile sona ererse de, zorunlu sigortalılığın da sona
ermesinden sonra, isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeme halinde
(yeniden başvuru yapılmamış olsa da) başlangıçtaki başvuru, prim ödeme
ile birlikte ele alınarak, isteğe bağlı sigortalılık kabul edilmelidir.
Burada tartışılması gereken konu, yazılı başvurunun niteliğidir. Bu
koşul bir geçerlik koşulu olmayıp, ispat koşuludur. Sigortalının bu sonuca
yönelik eylemi (örneğin olayda olduğu gibi primleri cezalı olarak yatırmış
oluşu) kendisine isteğe bağlı sigortalı statüsü kazandıracaktır. Ancak
sigortalı bu yolda herhangi bir irade açıklamasında bulunmamışsa,
kendiliğinden bu durum ortaya çıkamayacağı gibi, Kurum'da bu konuda
bir davranışta bulunamaz. (Çenberci, 582; Sözer, Yargıtay Kararları 1998.
258; Güzel, Yargıtay kararları 1999, 307vd.) yine kararda da belirtildiği
gibi, primlerin zamanında ödenmemesi, isteğe bağlı sigortalılığı iptal
hakkını kuruma vermeyeceği gibi sigortalılık kendiliğinden de sona ermez.
(85. maddede, 2926 s.K.un 60 maddesindeki "ard arda iki dönem prim
ödememe" halinde isteğe bağlı sigortalılığın son prim ödeme tarihi
itibariyle sona ereceğine ilişkin bir açıklık yoktur.)
Kurum ödenmeyen primler için cebri icraya gidemeyecek, sadece
m.85/sondaki yollama gereğince m.80/VIII gereğince gecikme zammını
isteyebilecektir.
b) Tescil Edilmiş Olma
207