shkarko - Syri 3

101 Çvendosja e parë ideoarkitektonike e personazhit
Mbrojtja brenda rilindjes kombëtare
Të gjithë këta popuj ballkanikë, me të gjitha këto
ngarkesa psikohistorike për vetveten dhe për të tjerët, kanë
tentuar ta shndërrojnë njeri-tjetrin në minorotete, deri në
zhdukje të ndërsjella. Secili synonte epërsinë kulturore,
historike, fetare, e në fund etnogjuhësore, kundrejt fqinjëve të
vet, brenda një territori kaq të ngushtë e kaq të kontaminuar
me armiqësi.
Ndryshe nga popujt e tjerë të këtij nocioni gjeografik,
kaq të kontaminuar me armiqësi të ndërsjella, popullit shqiptar
i takoi fati më i pikëllueshëm në konkurencën e gjëllimit. Bindi
iliripagan u gjet në një konkruencë të fortë midis grekut Zeus e
latinit Jupiter. Shqiptarët, me emra të ndryshëm, arrijnë deri
tek mesjeta, mu në midis të kësaj konkurence aq afirmative: të
greqishtes apokrife të Shën Palit dhe të latinishtes së Shën
Pjetrit. Këtyre entiteteve të reja psikogjuhësore e fetare që
vërshonin me fanatizëm nëpër Europë, populli shqiptar u
detyrua t’u kundërvehej me një ngulm të ri e shumë të fortë.
Entitetet tradicionale të shqiptarëve si gjuha, folklori, historia, u
ngriten në shkallën e mbrojtjes kundrejt religjionit asimilues
ortodoks, i cili tentonte t’i rrafshojë dallimet kombëtare sipas
Megalidesë helenoortodokse
Dokumemtet e para të gjuhës shqipe, fatkeqsisht, si
më të vjetrit, na vijnë deri në kohën tonë si formula heraldike.
Këto formula kanë një disiplinë apokrife gjuhësore, të
inkarnuar plotësisht në strukturimin gjuhësor kristian deri te
vizualiteti ikonastik. Formula e Pagëzimit na vjen me një